Τελευταίος αποχαιρετισμός στον Ζάχο Κατσάνη και στη γενιά που «αποστρατεύεται»

 

 

 Γράφει ο Κώστας Πασχάλης

 

 Ο Ζάχος «έφυγε» από τη ζωή αφήνοντας πίσω του την πλούσια παρακαταθήκη μιας μακράς , σταθερής και ειλικρινούς αγωνιστικής αντίληψης για την αριστερά. 

Η αριστερά γιατον Ζάχο είχε ως μοναδικό πρόταγμα το ανθρώπινο πρόσωπο. Μακριά και έξω από δογματικές εμμονές και πολιτικές περιχαρακώσεις πριμοδοτούσε συμπλεύσεις και ουσιαστικές επαφές με όσες και όσους πίστευαν πως η κοινωνία μας θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο με μικρές έστω, πλην ουσιαστικές τομές. 

Προσηνής και διαλλακτικός συνομιλούσε με ανθρώπους από όλο το πολιτικό φάσμα της αριστεράς, χωρίς προαπαιτούμενα και όρους. Το αποτέλεσμα, βέβαια, δεν ήταν αυτό που θα προσδοκούσε, καθόσον πέραν της γενικής συμπάθειας που έτρεφαν για το άτομό του οι συνομιλητές του, πάντοτε υπήρχαν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις και αντιθέσεις. 

Άλλωστε κύριο γνώρισμα της δημοκρατικής αριστεράς ήταν και παραμένει η «διαφωνία επί της αρχής».
Στον ύστατο αποχαιρετισμό του Ζάχου ήταν όλοι ή σχεδόν όλοι εκεί. Οι «προνομιακοί» συνομιλητές του, αυτοί που χρόνια μοιράζονταν την καθημερινότητά του, οι νυν και πρώην σύντροφοί του ( διαφωνούντες και μη), οι συνάδελφοί του από την εκπαιδευτική κοινότητα, πολιτικοί παράγοντες (κυρίως αυτοδιοικητικοί) και το σημαντικότερο πολίτες  που εξέφραζαν και εξακολουθούν να εκφράζουν όλες τις «σέκτες» της αριστεράς (όσο βέβαια αυτό είναι δυνατόν).

Το κύριο χαρακτηριστικό όλων αυτών των ανθρώπων, που συνένωσε «κατ’ εξαίρεσιν» η κηδεία του Ζάχου, πέραν της «κοινής αναφοράς στην αριστερά» ήταν η ηλικία.
Κυριαρχούσε η (συνταξιοδοτημένη από καιρό) πρώτη μεταπολιτευτική γενιά και ακολουθούσε με σχετικά μικρή διαφορά η αμέσως επόμενη γενιά που «γαλουχήθηκε» με τα νάματα της «αλλαγής». Η πρώτη μετρά, μέχρι και σήμερα, τα υπεράριθμα «ένσημα» μίας πολυκύμαντης πολιτικής δράσης με τα μύρια όσα σκαμπανεβάσματα την χαρακτήριζαν, ενώ η δεύτερη (πάντα στη σκιά της πρώτης) μετράει τα δικά της ένσημα και βλέπει πως δεν της «βγαίνουν».

 Σε κάθε περίπτωση και πέραν των όποιων σημειολογικών
ή ηλικιακών διαφορών, αυτό που κάποιος θα ήταν σε θέση να διακρίνει πίσω από τα περισσότερα πρόσωπα αυτών που παρευρέθηκαν στην τελετή, ήταν η εικόνα της «αποστράτευσης» ή ακόμη χειρότερα της «παραίτησης» Λίγες και μετρημένες κουβέντες, αδύναμες χειραψίες, άτονοι ψίθυροι, μετρημένα συναισθήματα, ανέκφραστα βλέμματα, άνευρες κινήσεις, που μάλλον συμβάδιζαν και με την θλίψη από τον πρόωρο θάνατο του Ζάχου.

Ίσως η λέξη «αποστράτευση» να ακούγεται βαριά (ακόμη βαρύτερη η παραίτηση) και δη για αυτούς που παραμένουν (ή πιστεύουν πως παραμένουν) στις επάλξεις, αλλά δεν δηλώνει παρά τη φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Κάθε κύκλος, όσο δημιουργικός και να είναι, κάποια στιγμή ολοκληρώνεται. Δεν μπορείς και εντέλει δεν έχει νόημα να είσαι
εσαεί στην πρώτη γραμμή.

Αφήνεις τα χνάρια και τις παρακαταθήκες σου, με την κρυφή
έστω ελπίδα να σε μνημονεύουν (αν έχει κι’ αυτό κάποια σημασία). Εντέλει δεν είναι οι λέξεις αυτές που πρέπει να μας τρομάζουν αλλά οι προσωπικοί απολογισμοί, πίσω από τους οποίους ελλοχεύει ο μύχιος φόβος, ότι θα «μετρηθούμε και θα βγούμε ελλειποβαρείς». Γι’ αυτό ίσως και δεν τους αποτολμούμε.

Κώστας Πασχάλης