Δεύτερο και τρίτο κόμμα μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση!

Η στήλη «Θεωρείο» του Σταύρου Παπαντωνίου στην

«Καθημερινή» αποκάλυψε την Τρίτη μια κόντρα στο Φόρουμ των Δελφών, μεταξύ του Κώστα Σκανδαλίδη και της Νάντιας Γιαννακοπούλου.

«Ο “Νέστωρ”, απαντώντας σε ερώτηση, είπε πως μαθηματικά βγαίνει συγκυβέρνηση χωρίς το… πρώτο κόμμα, προκαλώντας την αντίδραση της Γιαννακοπούλου, η οποία επεσήμανε πως αυτό είναι “εκτός γραμμής”», ανέφερε η στήλη.

Η συζήτηση στο συγκεκριμένο πάνελ ήταν «κλειστή», με τους συμμετέχοντες (Κυρανάκη, Θεοχάρη, Μπουτσικάκη από τη ΝΔ, Ζαχαριάδης, Ξενογιαννακοπούλου από τον ΣΥΡΙΖΑ –είχε προσκληθεί και η Νοτοπούλου αλλά αρρώστησε- Σκανδαλίδης, Χρηστίδης, Γιαννακοπούλου από το ΚΙΝΑΛ) να δεσμεύονται από ρήτρα εμπιστευτικότητας, η δε διαρροή της έγινε προφανώς για να πληγεί ο Κώστας Σκανδαλίδης.

Ο «Νέστωρ», όμως, όπως σωστά –και όχι ειρωνικά τον αποκαλεί το «Θεωρείο» στην «Καθημερινή»- έχει δίκιο: Δεύτερο και τρίτο κόμμα, εφόσον ο αριθμός των βουλευτών «βγαίνει» μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση. Ακόμα και κυβέρνηση μειοψηφίας, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, εφόσον βεβαίως οι συσχετισμοί και οι σκοπιμότητες των κομμάτων το επιθυμούν!

Το iEidiseis, πρόσφατα, με αφορμή άρθρο του Άδωνι Γεωργιάδη, είχε ρωτήσει σε συνέντευξη τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Γιώργο Σωτηρέλη για το θέμα. Διαβάστε την ερώτηση και την απάντηση:

-«Σε πρόσφατο άρθρο του, ο Άδωνις Γεωργιάδης χαρακτήρισε ως «κανονικό πραξικόπημα» την ανάδειξη κυβέρνησης χωρίς σε αυτή να συμμετάσχει το πρώτο κόμμα. Πώς σχολιάζεται την άποψη;»

-«Τέτοιες απόψεις έχουν ακουσθεί αρκετές φορές, όχι μόνον από πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος αλλά και από δημοσιογράφους που πρόσκεινται σε αυτό. Δείχνουν δε όχι μόνον πολιτική ελαφρότητα, ως προς την αντιμετώπιση των θεσμών, αλλά και παχυλή άγνοια τόσο των βασικών χαρακτηριστικών του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος όσο και των συνταγματικών δεδομένων της χώρας μας. Ας τα δούμε όμως συγκεκριμένα:

Η πεμπτουσία του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος είναι η εμπιστοσύνη της Βουλής, η οποία πρέπει να υφίσταται τόσο για να αναδειχθεί μια κυβέρνηση, μετά τις εκλογές, όσο και για να παραμείνει στην εξουσία. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ανάδειξη της κυβέρνησης, η μοναδική προϋπόθεση που είναι νοητή στο πλαίσιο ενός κοινοβουλευτικού πολιτεύματος είναι το να συγκεντρωθεί ο απαραίτητος αριθμός βουλευτών που επιτάσσει το Σύνταγμα, προκειμένου αυτή να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Πρέπει να τονισθεί, μάλιστα, ότι δεν απαιτείται καν η απόλυτη πλειοψηφία, καθώς αρκεί η πλειοψηφία των παρόντων, εφ’όσον αυτή ξεπερνά κάποιο όριο (οπότε μιλάμε για κυβέρνηση «ανοχής», διότι ένα ή περισσότερα κόμματα την στηρίζουν, απέχοντας από την ψηφοφορία).

Με βάση αυτά τα δεδομένα, το ποιο κόμμα είναι πρώτο στις εκλογές δεν έχει κατ’αρχήν καμία σημασία ως προς τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αν το κόμμα αυτό αδυνατεί να σχηματίσει κυβέρνηση που θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή, η σκυτάλη περνάει στα μικρότερα κόμματα. Αν δε ένα από αυτά μπορέσει να σχηματίσει μια τέτοια κυβέρνηση (είτε απόλυτης πλειοψηφίας είτε «ανοχής») αυτή είναι μια κυβέρνηση που πληροί καθ’όλα τις προϋποθέσεις ενός κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Άλλωστε, κανείς στην Ευρώπη δεν διανοήθηκε να αμφισβητήσει –και μάλιστα με τους πομφολυγώδεις χαρακτηρισμούς που προαναφέρατε– τέτοιες κυβερνήσεις, με πιο πρόσφατη την κυβέρνηση συνασπισμού των σοσιαλιστών με τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς, στην Πορτογαλία, το 2015, παρότι πρώτο κόμμα είχε αναδειχθεί, με 38,6%, το κόμμα της Δεξιάς.

Πλήρη επιβεβαίωση των παραπάνω παρέχει το Σύνταγμά μας, στο οποίο, μετά την αναθεώρηση του 1986, ο διορισμός της κυβέρνησης είναι αυστηρότερα τυποποιημένος, σε σχέση με άλλες χώρες. Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 37, αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει μετά τις εκλογές απόλυτη πλειοψηφία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίδει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου κόμματος (δηλ. του κόμματος που διαθέτει σχετική πλειοψηφία) και αν η εντολή αυτή δεν τελεσφορήσει τότε παρέχεται διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου και στην συνέχεια –αν και αυτή δεν τελεσφορήσει– στον αρχηγό του τρίτου κόμματος (σε περίπτωση δε ισοψηφίας και στον αρχηγό του τέταρτου κόμματος). Είναι λοιπόν προφανές ότι οποιοσδήποτε από αυτούς μπορεί να λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, αν μπορέσει να πείσει τον Πρόεδρο ότι αυτή θα λάβει είτε απόλυτη πλειοψηφία είτε πλειοψηφία των παρόντων, που δεν θα είναι μικρότερη από τα 2/5 (120). Το αν δε στην πλειοψηφία αυτήν δεν συμμετέχει το πρώτο κόμμα είναι παγερά αδιάφορο, διότι αν το Σύνταγμα ήθελε να αποκλείσει την περίπτωση κυβέρνησης χωρίς το πρώτο κόμμα είναι αυτονόητο ότι δεν θα προέβλεπε διερευνητικές εντολές στα υπόλοιπα κόμματα…».

Αυτά! 

 

 https://www.ieidiseis.gr