Έρχεται ο εργασιακός Αρμαγεδδών: Το νομοσχέδιο με την καθιέρωση της δεκάωρης εργασίας

Τεράστιες ανατροπές στον οικονομικό και τον οικογενειακό προγραμματισμό για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα φέρνει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που η κυβέρνηση θέτει προς ψήφιση στη Βουλή – κατά πάσα πιθανότητα τον Απρίλιο.

Παρά το γεγονός ότι είχε παρουσιαστεί το φθινόπωρο στο υπουργικό συμβούλιο, τελικώς επικράτησε η σώφρονα άποψη ότι, καθώς είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις και κινητοποιήσεις από τα συνδικάτα, θα πρέπει να παραπεμφθεί για μετά το τέλος του lockdown (σ.σ. βέβαια κατά πόσον αυτό θα γίνει τον Απρίλιο, είναι ένα θέμα).

Κατά την πάγια επικοινωνιακή πρακτική, το υπουργείο Εργασίας επιχειρεί να προτάξει τις λίγες θετικές και ήσσονος σημασίας αλλαγές για τους εργαζομένους, ώστε να «κρύψει» τις δυσμενείς αλλαγές. Έτσι όλο αυτό το διάστημα η δημόσια σφαίρα κατακλύζεται από -υποτίθεται- εμβληματικές αλλαγές, οι οποίες ταυτόχρονα αναιρούνται από τις αρνητικές διατάξεις του ίδιου νομοσχεδίου.

Αντιφατικές ρυθμίσεις

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της αντίφασης είναι ότι, αφενός, προωθούνται βελτιώσεις στο καθεστώς των γονικών αδειών και θεσπίζεται άδεια πατρότητας (κατά το πρότυπο των ήδη θεσμοθετημένων αδειών μητρότητας), αφετέρου, με το «ξεχείλωμα» των ωραρίων και την ουσιαστική κατάργηση του 8ωρου η ρύθμιση της οικογενειακής καθημερινότητας καθίσταται αδύνατη.

Έτσι ορίζεται:

• άδεια τοκετού στον πατέρα 14 εργάσιμες ημέρες,
• πρόσθετη εξάμηνη γονική άδεια έως ότου το παιδί γίνει οχτώ ετών για όλους τους πατέρες και όσες μητέρες δεν λαμβάνουν ήδη την εξάμηνη παροχή προστασίας μητρότητας (από τους έξι μήνες, οι δύο πρώτοι πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό),
• άδεια φροντίδας ανήμπορου γονέα, παιδιού, αδελφού, συζύγου ή συντρόφου έως πέντε εργάσιμες ημέρες ετησίως,
• άδεια ανώτερης βίας (για παρόμοιο λόγο) έως δύο εργάσιμες ετησίως,
• διευκολύνσεις στους γονείς και φροντιστές με ανάγκη που τις ζητούν (τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο κ.λπ.),
• ειδικές ρυθμίσεις για γονείς διδύμων, τριδύμων κ.λπ. και για μονογονεϊκές οικογένειες,
• προστασία των νέων πατέρων κατά της απόλυσης (επί δύο μήνες από τον τοκετό για το πρώτο παιδί, τέσσερις για το δεύτερο και έξι για κάθε επόμενο).

Δυσμενείς αλλαγές

Στον αντίποδα, προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν εργαζομένους έως 10 ώρες ημερησίως, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός του ίδιου εξαμήνου εξοφλήσουν τις ώρες με αντίστοιχη μείωση ωρών ή ρεπό ή ημέρες αδείας.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος θα μπορεί, αν ο εργοδότης του το ζητήσει, να εργάζεται 10 ώρες τη μία ημέρα και έξι ώρες την άλλη ή δέκα ώρες για τέσσερις μέρες και να λαμβάνει ρεπό την πέμπτη ημέρα, χωρίς μάλιστα να δικαιούται προσαύξηση για τις παραπάνω των οχτώ ωρών ημερησίως.

Το προφανές ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα μπορέσουν οι εργαζόμενοι γονείς να οργανώσουν την καθημερινότητά τους. Πότε θα σχολάνε από τη δουλειά, ποιος θα παραλαμβάνει και θα προσέχει τα παιδιά, αν θα έχουν τη δυνατότητα εξωσχολικών δραστηριοτήτων, οι οποίες είναι ως επί το πλείστον επί πληρωμή (ξένες γλώσσες, αθλητισμός, τέχνες κ.λπ.);

Όλα αυτά ενώ η κυβέρνηση διατυμπανίζει ότι το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι το δημογραφικό, γι’ αυτό μάλιστα θέσπισε το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ!

Θα ρυθμίσουν, επιτέλους, την τηλεργασία;

Ήταν Ιούλιος του 2020 όταν, μετά το πρώτο lockdown της περασμένης άνοιξης, ο τότε υπουργός Εργασίας ανακοίνωνε διθυραμβικά ότι σύντομα θα ψηφιστεί νέο πλαίσιο για τη ρύθμιση της τηλεργασίας. Η πρακτική αυτή, που έως τότε αφορούσε μικρή μειοψηφία εργαζομένων, όπως ήταν λογικό, διογκώθηκε και μάλιστα το ίδιο το κράτος επέβαλε στις επιχειρήσεις να εφαρμόζουν την τηλεργασία υποχρεωτικά για ποσοστό έως 60% των εργαζομένων.

Το γεγονός ότι συμπληρώνεται ακριβώς ένας χρόνος από το πρώτο lockdown και ακόμη το νομοθετικό πλαίσιο είναι της προπερασμένης δεκαετίας είναι ενδεικτικό της ανικανότητας της κυβέρνησης.

Σύμφωνα με όσα πολλάκις έχουν ανακοινωθεί, κατευθυντήριες αρχές του πλαισίου είναι η κάλυψη του κόστους εξοπλισμού από εργοδότη, η απαγόρευση της χρήσης κάμερας, ένα σύστημα ελέγχου τηλεργασίας σύμφωνο με τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων και η δήλωση εργαζομένου και ωραρίου τηλεργασίας στην «Εργάνη».

Ειδικότερα, σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης και σε κάθε περίπτωση το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών, είναι ανίσχυρη η συμφωνία περί τηλεργασίας και η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

Επίσης, εντός οκτώ ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας ο εργοδότης θα υποχρεώνεται να γνωστοποιήσει εγγράφως, με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο, ακόμη και με προώθηση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προς τον εργαζόμενο το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας:

α) Τα λεπτομερή καθήκοντα του τηλεργαζομένου.
β) Το ωράριο εργασίας του εργαζομένου.
γ) Τον τρόπο υπολογισμού και την ανάλυση του πρόσθετου κόστους με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόμενος από την τηλεργασία, ιδίως το κόστος τηλεπικοινωνιών, τον εξοπλισμό και τη συντήρησή του.

Το συνολικό αυτό πρόσθετο κόστος, το οποίο μπορεί να συμφωνηθεί σε σταθερό ποσό, που να υπερκαλύπτει το πραγματικό, καλύπτει ο εργοδότης σε μηνιαία βάση, δεν αποτελεί αποδοχές, αλλά κάλυψη λειτουργικών δαπανών.