Σέρρες : Διαδρομές στη γεύση, στη φύση και την ιστορία μιας πόλης που διαβάζεται και ανάποδα

 

Μια πόλη που δεν κοιμάται σχεδόν ποτέ και έχει πολλά να δώσει στον επισκέπτη

Εκεί που περπατάς στα πολύβουα πεζοδρομημένα στενά της, με τα all day café bar δίπλα στα ξακουστά μπουγατσατζίδικα και σουβλατζίδικα της, έρχεσαι τετ α τετ με απομεινάρια της μακραίωνης ιστορίας της, που φτάνει έως τον Ηρόδοτο (5ο π.Χ. αιώνα) ο οποίος την αποκαλεί «Σίρρις». Ωστόσο η ίδρυσή της πόλης των Σερρών φαίνεται πως ανάγεται τουλάχιστον στις αρχές της 2ης π.Χ. χιλιετίας, έχοντας από τότε συνεχή ανθρώπινη παρουσία και αποτελώντας διαχρονικά διοικητικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής καθώς και γέφυρα της ενδοχώρας με τον βορρά.

 

Η πόλη αναφέρεται πάντοτε στον πληθυντικό που διαβάζεται και ανάποδα, στο τρίτο πρόσωπο οι ντόπιοι την αποκαλούν και «Σέρρας», και αποτελεί σήμερα την μεγαλύτερη πόλη -μετά την Θεσσαλονίκη– της Μακεδονίας με πληθυσμό που αγγίζει τους 77 χιλιάδες κατοίκους. Είναι μια σύγχρονη και ζωντανή πόλη, που δεν κοιμάται (σχεδόν) ποτέ, με όμορφα «μυστικά», ξεχωριστή γαστρονομία και φιλόξενους ανθρώπους.

Ξεκινήστε τη γνωριμία σας με τις Σέρρες, από την κεντρική πλατεία Ελευθερίας που αποτελεί την «καρδιά» της πόλης. Σημείο συνάντησης ανθρώπων και ιδεών. Στα ανατολικά της πλατείας, δεσπόζει ο ανδριάντας του Σερραίου αρχιστρατήγου της επανάστασης του 1821 Εμμανουήλ Παπά, που έδωσε τα πάντα στον αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Περπατήστε και απολαύστε την βόλτα ή τις αγορές σας στο ιστορικό κέντρο της πόλης, που καλύπτεται από ένα ευρύ δίκτυο πεζοδρομημένων οδών γύρω από την πλατεία Ελευθερίας και την κεντρική Κωνσταντίνου Καραμανλή, στο μέσο της οποίας δεσπόζει το νεοκλασικό κτίριο του «Διοικητηρίου», που σήμερα αποτελεί έδρα της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών.

Στο κέντρο της πόλης θα βρείτε all day café bar, ουζερί, ταβέρνες αλλά σουβλατζίδικα, ψητοπωλεία και βέβαια μπουγατσατζίδικα για όλες τις στιγμές της ημέρας. Τοπική παραδοσιακή κουζίνα και γκουρμέ αναζητήσεις συναντιούνται στην πόλη. Μη ξεχνάτε πως είστε στην πόλη που φημίζεται για τη μοναδική μπουγάτσα και το ξεχωριστό σουβλάκι, αλλά και το μοναδικό ακανέ, που θα βρείτε μόνο εδώ. Παράλληλα, επιχειρήσεις με τοπικά προϊόντα θα σας εκπλήξουν με το μεράκι και τη ποιότητά τους.

Η πόλη των Σερρών φημίζεται για την πληρότητα και την ποιότητα των προϊόντων της και για την πλούσια αγορά της, αλλά και για το μοναδικό τρόπο διασκέδασης. Είναι μια πόλη ζωντανή, και αυτό οφείλεται τόσο στους ανθρώπους της, όσο και στους φοιτητές που προσφέρουν μια ξεχωριστή νότα στη ζωή της πόλης.

Το μυστικό της μπουγάτσας είναι το τέλειο φύλλο/Photo: Παναγιώτης Σαββίδης

Αν είστε fan της ιστορίας, τότε η πόλη έχει πολλά να σας δείξει. Δεξιά της πλατείας Ελευθερίας στέκει επιβλητικό το πετρόκτιστο Μπεζεστένι (β’ μισό 5ου αιώνα) που μαζί με άλλα κτίρια -που δεν διασώθηκαν- αποτελούσαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας την κεντρική σκεπαστή αγορά πολυτελών εμπορευμάτων, κυρίως υφασμάτων. Σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο των Σερρών (Τηλ. 2321022257), με μια αξιόλογη συλλογή από την προϊστορική εποχή έως το Βυζάντιο. Στις αίθουσές του, τα ευρήματα διηγούνται αιώνες ιστορίας και παραδόσεων της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.

Οι Σέρρες υπήρξαν, λόγω θέσης, μία από τις λαμπρότερες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Απομεινάρια εκείνης της εποχής διασώζονται ακόμη, όπως ο περίλαμπρος πάλαι ποτέ μητροπολιτικός ναός των Αγίων Θεοδώρων, η Ακρόπολη, κομμάτια της οχύρωσης κ.ά. Ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, ορθογώνια τρίκλιτη Βασιλική κτίστηκε το 1224 μ.Χ. από τον δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο Άγγελο Κομνηνό. Ο ναός, που φημιζόταν για τα ψηφιδωτά και τις αγιογραφίες του, καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά το 1913, στη δίνη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου. Το μοναδικό ψηφιδωτό που διασώθηκε, και απεικονίζει τον Απόστολο Ανδρέα, εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών.

Το Μπεζεστένι στεγάζει σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης/Photo: Shutterstock

Κουλά (Κάστρο στα τουρκικά) αποκαλούν οι Σερραίοι, τον πευκόφυτο λόφο, στην κορυφή του οποίου δεσπόζουν επιβλητικά, τα ερείπια της βυζαντινής Ακρόπολης, όταν ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, οχύρωσε την πόλη (9ος αιώνας). Η Ακρόπολη περιβάλλονταν από ισχυρό τείχος που εκτεινόταν από τη δύση προς την ανατολή. Σήμερα, από τις θέσεις των κάποτε περιμάχητων τειχών του κάστρου, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει, πίνοντας τον καφέ ή το ποτό του στο wine bar restaurant που λειτουργεί στο σημείο, την πανοραμική θέα της πόλης των Σερρών, αλλά και την σερραϊκή ενδοχώρα με τον εύφορο κάμπο.

Στην κορυφή του Κουλά διασώζεται ο «Πύργος του Ορέστη», ορθογώνιος ψηλός πύργος με συμπαγή βάση και καμαροσκέπαστο όροφο, ο οποίος αποτελεί το καλύτερα διατηρημένο τμήμα της βυζαντινής οχύρωσης. Οφείλει την ονομασία του στην πλίνθινη κτητορική επιγραφή που φέρει στη δυτική πλευρά του («Πύργος Ανδρόνικου Βασιλέως όν έκτισεν Ορέστης». Στις πλαγιές του πευκόφυτου λόφου, εντυπωσιάζει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Πρόκειται για έναν ναό σε σταυροειδή ρυθμό και εξωτερικό νάρθηκα του 12ου αιώνα μ.Χ. που αναστηλώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1930.

Από τα οθωμανικά μνημεία των Σερρών που έχουν διασωθεί και αναδειχθεί είναι το Ζιντζιρλή Τζαμί, κοντά στην πλατεία Εμπορίου. Πρόκειται για κτίσμα του τέλους του 16ου αιώνα που φέρει φανερή την επίδραση της βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Εσωτερικά διασώζεται ωραιότατος καλλιμάρμαρος άμβωνας (μινμπέρ) που παρουσιάζει μεγάλες αναλογίες με τους αντίστοιχους παλαιοχριστιανικών ναών. Σήμερα ο χώρος χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επί τουρκοκρατίας η πόλη ονομαζόταν Serez και υπήρξε από τις σημαντικότερες πόλεις των ευρωπαϊκών κτήσεων των Οθωμανών. Διασώζονται επίσης ακόμη δύο μουσουλμανικά τεμένη, μεταξύ αυτών και του Αχμέτ Πασά που οι Σερραίοι αποκαλούν μικρή «Αγία Σοφία».

Το τέμενος του Αχμέτ Πασά, αναμένοντας τη διάσωση και ανάδειξη/Photo: Shutterstock

Οι Σέρρες είναι από τις πόλεις εκείνες, που μέσα σε λίγα λεπτά μπορείς να βρεθείς από το θορυβώδες κέντρο στην ηρεμία και τη χαλάρωση της φύσης, περπατώντας κάτω από αιωνόβια πλατάνια και δίπλα σε τρεχούμενα νερά. Η Κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων, για την οποία περηφανεύονται ιδιαίτερα οι Σερραίοι, αποτελεί τον κύριο πνεύμονα της πόλης και ταυτόχρονα χώρο αναψυχής, άθλησης -με το αθλητικό κέντρο που λειτουργεί εκεί- ξεκούρασης και διασκέδασης για όλη την οικογένεια. Κάθε καλοκαίρι ολόκληρη η πόλη ζει στους ρυθμούς της κοιλάδας, με τα πολλά καφέ, club και ταβέρνες που λειτουργούν σε όλο το μήκος της.

Δύο μόλις χιλιόμετρα από την πόλη των Σερρών βρίσκεται το γραφικό προάστιο του Αγίου Ιωάννη γνωστό και ως Άη Γιάννης. Τα αιωνόβια πλατάνια και τα άφθονα νερά να κυλούν σχηματίζοντας σε αρκετά σημεία μικρούς καταρράκτες, εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Τα εξοχικά κέντρα που υπάρχουν δένουν περίτεχνα με το φυσικό τοπίο και κάνουν το βυθισμένο στο πράσινο αυτό προάστιο, ξακουστό σε όλη την Ελλάδα. Στον Αη Γιάννη, λειτουργούν όλο το χρόνο ταβέρνες και ψησταριές που ικανοποιούν κάθε γευστική απαίτηση.

Λίμνη με πάπιες και κύκνους στον Άη Γιάννη/Photo: Shutterstock

Από αυτά που ξεχωρίζουν στις Σέρρες, είναι και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Πινακοθήκη «Κωνσταντίνος Ξενάκης» (Τηλ. 2321058136), εξαιτίας του οποίου η πόλη συγκαταλέγεται στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη. Το μουσείο παρουσιάζει το ανεξάντλητο έργο του διεθνούς φήμης Έλληνα εικαστικού Κωνσταντίνου Ξενάκη (1931-2020), με έργα που ο ίδιος δώρισε στην πόλη. Ο δημιουργός θεωρείται σημαντικός εκπρόσωπος της μεταμοντέρνας τέχνης και τα έργα του είναι γνωστά για την σημειολογία τους και τον συνδυασμό κωδικών, γραμμάτων διαφόρων αλφαβήτων, και διαφόρων αντικειμένων, κατά την προσωπική τεχνοτροπία του καλλιτέχνη. Αξίζει πραγματικά να περάσετε την πόρτα του μουσείου-πινακοθήκης και να «μυηθείτε» στο έργο και την σκέψη του αείμνηστου Ξενάκη.

Το μουσείο Ξενάκη βάζει τις Σέρρες στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη/Photo: Άνθιμος Γεωργιάδης

Άλλα μουσεία της πόλης που μπορείτε να επισκεφθείτε, είναι το Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων, το οποίο παρουσιάζει τη ζωή της πάλαι ποτέ νομαδικής ελληνικής φυλής με τα ιδιότυπα έθιμα και την ξεχωριστή τέχνη (Τηλ. 2321062528). Το «Κειμηλιαρχείον» της Ιεράς Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτας, όπου εκτίθενται βυζαντινές εικόνες, ξυλόγλυπτα, άμφια και ιερά σκεύη, από την ευρύτερη περιοχή (Τηλ. 2321068100). Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, που οι συλλογές του περιλαμβάνουν ζώα, πουλιά, φυτά, έντομα και πετρώματα. (Τηλ. 2321083616).

Η πόλη αποτελεί «Μέκκα» για τους λάτρεις του μηχανοκίνητου αθλητισμού, με το σύγχρονο αυτοκινητοδρόμιο που διαθέτει το οποίο έχει τη μεγαλύτερη πίστα στα Βαλκάνια (μήκος 3.186 μέτρα και πλάτος 12-15 μέτρα) καλύπτοντας όλες τις τεχνικές προδιαγραφές ασφαλείας μέχρι και Formula 3 επίπεδο.

Ακανές. Τοπικό γλύκισμα με ιστορία που χάνεται στα βάθη των χρόνων/Photo: Παναγιώτης Σαββίδης

Στην πόλη θα βρείτε σύγχρονα και μοντέρνα ξενοδοχεία με όλες τις ανέσεις, καθώς ουζερί, εστιατόρια, ταβέρνες και ψησταριές που δεν θα αφήσουν κανέναν ουρανίσκο «παραπονεμένο» (θα βρείτε και πιάτα με βουβαλίσιο κρέας από την Κερκίνη). Μη ξεχάσετε να πάρετε φεύγοντας Ακανέδες, Το κατεξοχήν παραδοσιακό γλυκό των Σερρών, που θυμίζει λουκούμι αλλά διαφέρει γευστικά λόγω του φρέσκου βούτυρού και του καλοψημένου αμυγδάλου του.

Πληροφορίες:
• tourism.serres.gr