Ο Δήμος Σερρών στη Βαρκελώνη για την τελική συνάντηση του δικτύου πόλεων “space4people”

Ολοκληρώνοντας μια συναρπαστική εμπειρία ανταλλαγής τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών για την προώθηση του δημόσιου χώρου και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας: Ο Δήμος Σερρών στη Βαρκελώνη για την τελική συνάντηση του δικτύου πόλεων “space4people”, στο πλαίσιο της συνολικής τελικής διοργάνωσης URBACT “Walk ‘n’ Roll Cities”

 Πλησιάζοντας στη λήξη του, το έργο “space4people”, σε συνεργασία με  άλλα δύο (2) δίκτυα του Προγράμματος URBACT, το “RiConnect” και το “ThrivingStreets” διοργάνωσε και συμμετείχε στην τελική συνάντηση των τριών δικτύων που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη στις 6-8 Ιουλίου 2022 και φιλοξενήθηκε από τον Οργανισμό της Μητροπολιτικής Περιοχής Βαρκελώνης (Àrea Metropolitana de Barcelona – AMB).

Τα τρία αυτά δίκτυα πόλεων URBACT, έχοντας ως κοινή θεματική στόχευση ακολούθησαν συχνά κοινή πορεία στα τρία χρόνια υλοποίησης των έργων δημιουργώντας το cluster δικτύων «Walk'n'Roll Cities». Έτσι, και το τελικό συνέδριο, με τίτλο «Walk'n'Roll Cities Cities: εκεί που οι δρόμοι ανήκουν στους ανθρώπους», είχε ως στόχο μέσα από συνεδρίες, ανοικτές συζητήσεις, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, εργαστήρια και επισκέψεις εργασίας στην πόλη της Βαρκελώνης, να αναδείξει τα αποτελέσματα των τριών δικτύων, κοινός στόχος των οποίων είναι η ανάδειξη του δημόσιου χώρου και η αύξηση της χρήσης του μέσω παρεμβάσεων βιώσιμης αστικής κινητικότητας και προώθησης των μετακινήσεων με ποδήλατο και πεζή. 

Ο Δήμος Σερρών συμμετείχε ενεργά στην τριήμερη διοργάνωση και εκπροσωπήθηκε από την κα Φωτεινή Μίκικη, Δρ. Πολιτικό Μηχανικό-Συγκοινωνιολόγο, τοπική συντονίστρια του έργου, την κα Ευδοκία Ράντου, αναπληρώτρια συντονίστρια του Τεχνικού Αντικειμένου του έργου και την κα Ελένη Μαδεμλή, Συντονίστρια της Τοπικής Ομάδας Urbact. Στη διοργάνωση, πέρα από την ομάδα έργου του “space4people”του Δήμου και του Τεχνικού Συμβούλου, ΕΥΡΩΤΕΚ Α.Ε, συμμετείχε η κα Χρυσάνθη Παλάζη, Δημοτικός Σύμβουλος και Πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Σερρών, καθώς και η κα Βαρβάρα Μητλιάγκα, Δημοτικός Σύμβουλος και μέλος της μείζονος αντιπολίτευσης.

Οι εργασίες της συνάντησης ξεκίνησαν την Τετάρτη 6/7 στο κτίριο του ΑΜΒ, με τους επικεφαλής συμβούλους (Lead Experts) των τριών δικτύων και τον εξειδικευμένο σύμβουλο του Προγράμματος URBACT (URBACT Programme Expert) Ivan Tosics που συντονίζει τα  δίκτυα αυτά, να κάνουν μια σύντομη ιστορική διαδρομή στην ανάπτυξη  των πόλεων της μεταβιομηχανικής εποχής, στο ρόλο του αυτοκινήτου στη διαμόρφωση των χρήσεων γης στις πόλης με  επίκεντρο τα μηχανοκίνητα μέσα μεταφορών, στα προβλήματα του δημόσιου χώρου και στις  λύσεις που καλούνται να βρουν οι πόλεις για να γίνουν ξανά βιώσιμες και φιλικές προς τους πολίτες και επισκέπτες τους.

«Η δημιουργία πόλεων με μικτές χρήσεις, οι Blended  Cities, είναι αυτό που επιθυμούμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ivan Tosics, εξειδικευμένος σύμβουλος του Προγράμματος URBACT και συντονιστής της πρωτοβουλίας Walk-and-Roll Cities. «Δεν μπορούμε να εξαφανίζουμε τα αυτοκίνητα, αλλά μπορούμε να συμβάλλουμε στην αύξηση και βελτίωση της προσβασιμότητας των πόλεων εστιάζοντας σε τρεις (3) παράγοντες: στη συνδεσιμότητα μεταξύ προορισμών, στην εγγύτητα και στην κινητικότητα. Έτσι δημιουργούμε προσβασιμότητα!» πρόσθεσε. Οι επικεφαλής σύμβουλοι των δικτύων παρουσίασαν 40 καλές πρακτικές που αποδεικνύουν την παραπάνω τοποθέτηση, καθώς επίσης παρουσίασαν καινοτόμα εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού που μπορούν οι πόλεις να χρησιμοποιήσουν πιλοτικά ή δοκιμαστικά, είτε για την αναγνώριση των προβλημάτων της πόλης και την κατανόηση των τάσεων, είτε για να θέσουν σε εφαρμογή το όραμά τους για βιώσιμη ανάπτυξη και σχεδιασμό. «Συνδέστε την κινητικότητα με το δημόσιο χώρο, καινοτομήστε, κάνετε συνεργάτη σας τη σχολική κοινότητα και πειραματιστείτε, επικοινωνήστε το όραμά σας στην τοπική κοινωνία και επικεντρωθείτε στους υποστηρικτές του σκοπού σας» παρότρυνε ο Ivan Tosics συνοψίζοντας τα συμπεράσματα των εργασιών του πρώτου μέρους της διοργάνωσης, που αποτέλεσε εισαγωγική συνεδρία για τις συζητήσεις σε ομάδες εργασίας που ακολούθησαν στο δεύτερο μέρος.

Τα μοντέλα λύσεων που παρουσιάστηκαν και τα εργαλεία υλοποίησής τους είχαν την ευκαιρία οι συμμετέχοντες από κάθε πόλη να τα αξιολογήσουν ως προς την εφαρμοσιμότητά τους στην δική τους πόλη, μέσα από ειδική άσκηση που ακολούθησε.

Στο δεύτερο μέρος των εργασιών της πρώτης μέρας, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερα εργαστήρια δουλεύοντας με την μεθοδολογία του παιχνιδιού ρόλων (role playing game) ζητήματα σχεδιασμού για την ανάδειξη εφικτών βιώσιμων πόλεων. Στα εργαστήρια ανατέθηκαν οι ρόλοι του δημάρχου μιας πόλης, των δημοτικών συμβούλων, του δημοτικού συμβουλίου και ρόλοι εκπροσώπων σημαντικών ομάδων πολιτών. Ο Δήμος Σερρών συμμετείχε στην ομάδα την οποία συντόνιζε ο επικεφαλής σύμβουλος του δικτύου RiConnect, Roland Krebs, και η οποία ασχολήθηκε με προτάσεις σχεδιασμού της μητροπολιτικής περιοχής της Θεσσαλονίκης, αναπτύσσοντας ένα μοντέλο οργάνωσης της πόλης έτσι ώστε να λειτουργούν οι τρεις παράμετροι μείωσης της χρήσης του αυτοκινήτου: εγγύτητα, συνδεσιμότητα προορισμών, βιώσιμη κινητικότητα. Να σημειώσουμε εδώ, ότι οι λύσεις που πρότεινε το εργαστήριο που συμμετείχε η ομάδα του δήμου Σερρών ψηφίστηκε από το κοινό ως καλύτερη. Στην παρουσίαση της ομάδας και όλων των «ρόλων», η κα Φωτεινή Μίκικη, εκπροσωπώντας τους φοιτητές και τους νέους γενικά πολίτες μιας πόλης τόνισε το γεγονός ότι «οι μαθητές, οι φοιτητές και οι νέοι είναι το μέλλον των πόλεων. Είναι οι ενεργοί χρήστες του δημόσιου χώρου και θα πρέπει να ακούμε τις ανάγκες τους στις διαμόρφωση του δημόσιου χώρου αλλά και των αστικών σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας», τονίζοντας ότι ο Δήμος Σερρών, έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε αυτή την ομάδα χρηστών.

Η πρώτη μέρα των εργασιών της διοργάνωσης “Walk ‘n’ Roll” ολοκληρώθηκαν με τρεις (3) παράλληλες επισκέψεις εργασίας σε δημόσιους χώρους της Βαρκελώνης που βρίσκονται υπό διαμόρφωση. Ο ομάδα έργου του Δήμου Σερρών συμμετείχε σε δύο (2) εκ των τριών επισκέψεων: α) στον παλιό οδικό άξονα Ν-2 που μετατρέπεται σταδιακά σε αστικό οδικό άξονα με επιπλέον λωρίδες κυκλοφορίας για πεζούς και ποδηλάτες και β) στο οικοδομικό υπερ-τετράγωνο (superblock) στην περιοχή Glòries – Meridiana στο οποίο έχουν εφαρμοστεί κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και φυτεύσεις για την αναζωογόνηση της περιοχής και την αύξηση της ελκυστικότητάς της.

Η δεύτερη ημέρα των εργασιών, Πέμπτη 7/7, πραγματοποιήθηκε σε συνεδριακό χώρο του Μουσείου Νερού (Museu de les Aigües Agbar), ένα αποκαταστημένο πρώην βιομηχανικό συγκρότημα που διαθέτει έναν εξαιρετικής ποιότητας συνεδριακό χώρο. Οι συζητήσεις τις δεύτερης μέρας είχαν τη μορφή ανοιχτής συζήτησης με επίκεντρο το ρόλο των πολιτικών προσώπων στη διαμόρφωση και τελικά στην εφαρμογή και υλοποίηση σχεδίων βιώσιμου αστικού σχεδιασμού και αναβάθμισης του δημόσιου χώρου. Εκπρόσωποι των τριών δικτύων του “Walk ‘n’ Roll” και των ευρωπαϊκών δικτύων Metrex και Eurocities παρουσίασαν τις απόψεις τους και τις εμπειρίες τους μέσα από την υλοποίηση των έργων και των πρωτοβουλιών τους με στόχο να αναδείξουν τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις, καθώς και αυτά που οδήγησαν στη διαμόρφωση των νέων προτεραιοτήτων του προγράμματος URBACT για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027. «Τα δίκτυα του URBACT ανέδειξαν διάφορες λύσεις για τις πόλεις μας, όμως χωρίς  στήριξη από την πολιτική ηγεσία, αυτές δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Πως μπορούμε λοιπόν να εμπλέξουμε τα πολιτικά πρόσωπα;», έθεσε το ερώτημα ο Ivan Tosics, συντονιστής της πρωτοβουλίας Walk ‘n’ Roll. Βασικό συμπέρασμα της συζήτησης ήταν πως η ύπαρξη σαφούς οράματος που ικανοποιεί μεγάλο μέρος των πολιτών και των τοπικών φορέων και οργανισμών είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. «Διαμορφώστε ένα όραμα. Σκεφτείτε πως αυτό το όραμα θα ωφελήσει κάθε τοπικό φορέα ξεχωριστά» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Jørn Roar Moe, εκπρόσωπος του δικτύου Eurocities. «Οι δράσεις μικρής κλίμακας δίνουν τη δυνατότητα οι πόλεις να πειραματιστούν πριν προχωρήσουν σε μόνιμα μέτρα. Αυτό λειτουργεί σαν μεταβατικό βήμα  και συμβάλει στη σταδιακή  αποδοχή  της αλλαγής. Είναι σημαντικό σε όλες  τις διαδικασίες, που αποτελούν διαδικασίες συν-δημιουργίας, να  εμπλέκονται και οι τοπικοί φορείς  και οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του Δήμου» τόνισε η Irina Rotaru εκπρόσωπος  του “space4people”.

Στη συνέχεια της δεύτερης μέρας, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το νέο Πρόγραμμα URBACT IV από την Céline Ethuin, εκπρόσωπο της Γραμματείας του URBACT, ενώ  οι εργασίες ολοκληρώθηκαν, με θεματικές συνεδρίες κυκλικής τραπέζης όπου οι συμμετέχοντες συζήτησαν για το μέλλον της κινητικότητας, του δημόσιου χώρου και του ολοκληρωμένου αστικού σχεδιασμού.

Την τρίτη και τελευταία μέρα της διοργάνωσης, Παρασκευή 8/7, οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν την τελική συνάντηση του δικτύου «RiConnect» επικεφαλής εταίρος του οποίου είναι o Μητροπολιτικός Οργανισμός της Βαρκελώνης που φιλοξένησε την όλη διοργάνωση. Η τοποθεσία συνάντησης της τρίτης ημέρας ήταν το Δημοτικό Θέατρο Teatre Municipal Cooperativa, Barberà του δήμου Barberà del Vallès ενός εκ των δήμων της μητροπολιτικής περιοχής Βαρκελώνης στον οποίο εστίασε το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης RiConnect της Βαρκελώνης. Παρά το γεγονός ότι το δίκτυο RiConnect αποτελούνταν από πόλεις μεγάλης κλίμακας με έμφαση σε μητροπολιτικές υποδομές, η ομάδα του space4people Σερρών παρακολούθησε την παρουσίαση των Ολοκληρωμένων Σχεδίων Δράσης των πόλεων του RiConnect εντοπίζοντας σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμότητα από την μελέτη τους. Για παράδειγμα, το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης της Θεσσαλονίκης για την επανένταξη των χώρων των πρώην στρατοπέδων και την διασύνδεσή τους σε ένα μητροπολιτικό δίκτυο πράσινων υποδομών, ένα θέμα που ήδη έχει μελετήσει η πόλη των Σερρών μέσω της υλοποίησης του έργου Maps προγράμματος URBACT II. Επίσης, η προσέγγιση της Βαρκελώνης για την συνολική μετατροπή του μητροπολιτικού οδικού δικτύου σε δίκτυο φιλικό προς πεζούς και ποδηλάτες, ανάλογα με την ιεραρχία του (αστικοί άξονες ως βουλεβάρτα και εθνικοί δρόμοι ως λεωφόροι).

Ο  Δήμος Σερρών, με τη συμμετοχή του στην τελική διοργάνωση του «Walk ‘n’ Roll» ολοκλήρωσε ένα κύκλο διακρατικών συναντήσεων και ανταλλαγής εμπειριών με άλλους Δήμους της Ευρώπης με  στόχο να μεταφέρει τεχνογνωσία και καλές πρακτικές στην πόλη  των Σερρών. Η ομάδα έργου του «space4people» είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τα μέλη των άλλων δύο δικτύων, «RiConnect» και «Thriving Streets», και άλλων προσκεκλημένων δήμων καθώς και την κα Céline Ethuin εκπρόσωπο της Γραμματείας του URBACT, και να συζητήσει για πιθανές προτάσεις στο πλαίσιο του Προγράμματος URBACT IV αλλά και άλλων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

Τέλος, η κα Χρυσάνθη Παλάζη, εκπροσωπώντας τον Δήμαρχο Σερρών, πρόσφερε συμβολικά αναμνηστικά δώρα στους εταίρους του δικτύου «space4people» ενώ στον κο. Jordi Sánchez Escrigas, αντιπρόεδρο του Μητροπολιτικού Οργανισμού Area Metropolitana de Barcelona που φιλοξένησε την τελική διοργάνωση, χάρισε μαρμάρινο διακοσμητικό που απεικονίζει την κεφαλή του ποτάμιου θεού Στρυμώνα, έμβλημα του δήμου, εξηγώντας του, στην σύντομη συνομιλία τους, τις αναφορές της Μυθολογίας και των ιστορικών κειμένων, τον συμβολισμό τους και την σημασία τους για την πόλη.

Σημείωση:

Οι συντελεστές του δικτύου “Walk ‘n’ Roll Cities” αποφάσισαν να διατηρήσουν την ομάδα #Walk And Roll Cities στο LinkedIn, και μετά την ολοκλήρωση των έργων, ως χώρο δικτύωσης, ενημέρωσης, ανταλλαγής ιδεών και αποθετήριο ερευνών και μελετών. Μπορείτε να βρείτε την ομάδα εδώ: https://www.linkedin.com/groups/8964194/