Δήμος Σερρών :Προτάσεις-θέσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων

 

 Τις  προτάσεις-θέσεις για την αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της πόλης θέτει υπόψιν των υποψηφίων δημάρχων ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Σερρών. Στις προτάσεις του υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη και η ανάπλαση της πόλης επιβάλλεται να γίνεται με σχέδιο και όχι αποσπασματικά.

Η ανάκτηση και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου αναδεκνύεται ως πρώτιστη ανάγκη. Η έλλειψη πρασίνου και φυσικής σκίασης, η καταπάτηση του δημόσιου χώρου από ιδιώτες, η άναρχη ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων υποβαθμίζουν, όπως επισημαίνεται, την ποιότητα του δημόσιου χώρου.

Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Σερρών αντιτίθεται στην τροποποίηση της κανονιστικής διάταξης που αφορά την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων επί του πεζοδρόμου Κων. Καρμανλή.. Τάσσεται υπέρ της αξιοποίησης του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών για την πλατεία Εμπορίου του 2015 και προκρίνει τη διενέργεια μελέτης για την ανάπλαση των πεζοδρομίων της πόλης.

Προτείνεται η νέα δημοτική αρχή που θα προκύψει από τις εκλογές του Οκτωβρίου να προχωρήσει σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το σύνολο του κεντρικού πάρκου των Σερρών.

Εικόνα πλήρους εγκατάλειψης παρουσιάζουν τα διατηρητέα κτίρια και μνημεία της πόλης, σύμφωνα με τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Σερρών.

Επιτακτική ανάγκη χαρακτηρίζεται η γενναία αύξηση του προϋπολογισμού για τις συντηρήσεις των σχολικών κτιρίων. Έργα ήπιου χαρακτήρα προτείνονται για την ανάπλαση της Κοιλάδας των Αγίων Αναργύρων.

Οι αρχιτέκτονες των Σερρών προτείνουν στη νέα Δημοτική Αρχή να εκκινήσει τις διαδικασίες δημοπράτησης των μελετών για τη δημιουργία του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου και να προχωρήσουν οι ενέργειες για την παραχώρηση του προβλεπόμενου χώρου προς το Υπουργείο Πολιτισμού.

Το υπόμνημα του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Σερρών

Ο Σύλλογος αρχιτεκτόνων διαχρονικά έχει εκφράσει με συνέπεια τις ανησυχίες του σχετικά με την εξέλιξη της πόλης, επεμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις δυναμικά διαμαρτυρόμενος σε φορείς ή διευθύνσεις που από κεκτημένη ταχύτητα ενεργούν, παραλείποντας  τη συνδρομή ειδικών σε θέματα που εκτός των άλλων άπτονται άμεσα της επιστήμης του Αρχιτέκτονα, όπως η αισθητική και η λειτουργικότητα μιας πόλης. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια πόλη, την πόλη μας, εντός της οποίας μοιραζόμαστε καθημερινά τις εμπειρίες της καθημερινότητας μας.

Η ανάπτυξη και η ανάπλαση της πόλης επιβάλλεται να γίνεται με Σχέδιο και όχι αποσπασματικά. Κατανοούμε ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα αποτελούν μονόδρομο ως εργαλεία υλοποίησης, αφού είναι εκείνα που εξασφαλίζουν τις επιχορηγήσεις για την πραγματοποίηση των έργων. Τα προγράμματα όμως θα πρέπει να υπηρετούν τις ανάγκες της πόλης και όχι η πόλη να υποτάσσεται, να ανα-κατευθύνεται και να επανασχεδιάζεται με γνώμονα το είδος του προγράμματος που κάθε φορά εμφανίζεται διαθέσιμο για απορρόφηση κονδυλίων.

Στο πλαίσιο αυτών των σκέψεων και δεδομένων και με αφορμή τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές που αποτελούν μία ακόμη ευκαιρία για να συζητηθούν απόψεις, συντάσσουμε επιγραμματικά ένα κείμενο με τις κατευθυντήριες γραμμές που θεωρούμε ότι μπορούν να οδηγήσουν στην αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της πόλης.

Γενικές αρχές για τις παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο

Οι αστικές και περιαστικές παρεμβάσεις που προτείνουμε παρακάτω ή όποιες άλλες επιχειρηθούν από τη νέα δημοτική αρχή θεωρούμε ότι πρέπει να διέπονται από τις εξής γενικές αρχές:

1. να είναι συνδεδεμένες, μεταξύ τους και με τις υφιστάμενες, λειτουργικά και αισθητικά, στα πλαίσια ενός συνολικού σχεδίου για την πόλη και όχι αποσπασματικές
2. να έχουν ολιστική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη τουλάχιστον τις ειδικές κλιματικές και κοινωνικές συνθήκες, την προσβασιμότητα, τη βιοποικιλότητα και την ιστορία του τόπου.
3. να τηρείται αυστηρά το νομικό πλαίσιο αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, των απαραίτητων εγκρίσεων του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και αναθέσεων τεχνικών μελετών

Προτεινόμενες παρεμβάσεις στην πόλη

1.Ανάκτηση και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου

Η παρατήρηση της χρήσης του κεντρικού δικτύου πεζοδρόμων και των κεντρικών πλατειών της πόλης αναδεικνύει πρωτίστως την ανάγκη των πολιτών να απολαμβάνουν ποιοτικούς κοινόχρηστους χώρους. Έπειτα, η προσεκτικότερη ανάλυση φέρνει στην επιφάνεια σειρά προβλημάτων που υποβαθμίζουν την ποιότητα του δημόσιου χώρου όπως η έλλειψη πρασίνου και φυσικής σκίασης, η καταπάτηση του δημόσιου χώρου από ιδιώτες (αυθαίρετες προσθήκες, άναρχη ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων ή προθηκών εμπορικών καταστημάτων και περιπτέρων), η ανεπάρκεια, άλλοτε η τοποθέτηση χωρίς νόημα αλλά και η αυθαίρετη αφαίρεση του αστικού εξοπλισμού (παγκάκια, κάδοι, ειδικοί κάδοι συλλογής ρούχων, «έξυπνα» σημεία, φωτισμός) και της φύτευσης.

Η σφράγιση του φυσικού εδάφους με σκληρά μη υδατοδιαπερατά υλικά δυστυχώς αποτελεί τον κανόνα στο σύνολο του κέντρου της πόλης αλλά και σε πολλές πυκνοδομημένες περιοχές της. Η επιστημονική κοινότητα έχει επισημάνει τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η πρακτική (εντατικοποίηση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας, υπερθέρμανση των πόλεων).

Για την βελτίωση της ποιότητας του δημόσιου χώρου προτείνουμε:

1. Στο κεντρικό δίκτυο πεζοδρόμων και τις κεντρικές πλατείες αρχικά, να καταγραφούν οι διαφορές των εγκεκριμένων μελετών και της πραγματικής κατάστασης και να εφαρμοστούν διορθωτικά όσα προέβλεπαν οι μελέτες. Στη συνέχεια, να αξιολογηθεί η ανάγκη εμπλουτισμού των χώρων με φυτεύσεις και αστικό εξοπλισμό.
2. Να μην τροποποιηθεί η κανονιστική διάταξη που αφορά την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάων επί του πεζοδρόμου Κ. Καρμανλή. Ο εναγκαλισμός του χώρου, όπως λειτουργεί σήμερα, από τους Σερραίους έχει αποδείξει ότι δεν υφίσταται ανάγκη τροποποίησης. Στο συγκεκριμένο θέμα ο σύλλογός μας προσφάτως έχει αναπτύξει αναλυτικά τις θέσεις του.
3. Να μελετηθεί η δημιουργία δικτύων πεζοδρόμων και πλατειών και σε άλλα σημεία της πόλης (αποκέντρωση), όπως αυτό προβλέπεται και στις κατά τόπους πράξεις εφαρμογής.
4. Να αξιοποιηθεί ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ιδεών για την πλατεία Εμπορίου που ολοκληρώθηκε από το 2015.
5. Να μελετηθεί η ανάπλαση των πεζοδρομίων της πόλης, ειδικά σε προβληματικά σημεία της. Επισημαίνουμε ότι τα πεζοδρόμια των κεντρικών δρόμων στις εισόδους της πόλης ή στη σύνδεση της με την περιοχή Σιγής είναι μικρού πλάτους ή και ανύπαρκτα. Ιδιαίτερα δύσκολη είναι στα σημεία αυτά και η κάθετη διέλευση των οδών. Τα πεζοδρόμια αυτά οδηγούν σε σχολεία και στο Εθνικό Στάδιο. Είναι προφανές το σημαντικό θέμα ασφάλειας που προκύπτει.
6. Να ενισχυθούν οι φυτεύσεις σε όλα τα επίπεδα (εδαφοκάλυψη, θάμνοι, δέντρα) στο σύνολο της πόλης. Το πράσινο, όπου τοποθετείται, να μελετάται με γνώμονα την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας. Να προτιμώνται φυτά με διάρκεια στο χρόνο (πολυετείς πόες) και συνάφεια με την ειδική χλωρίδα του τόπου.
7. Να μελετηθεί η αντικατάσταση τμήματος των σκληρών μη υδατοδιαπερατών δαπέδων. Χώροι όπως παιδικές χαρές και αυλές σχολείων δεν θα έπρεπε να επικαλύπτονται με σκυρόδεμα και άσφαλτο στο σύνολό τους.
8. Να ενταχθεί η λογική εμπλουτισμού των πυκνοδομημένων σημείων της πόλης με μικρά πάρκα (pocket parks). Τα πάρκα αυτά θα συνεισφέρουν στη βελτίωση του μικροκλίματος των γειτονιών και θα προσφέρουν χώρους κοινωνικής συναναστροφής κοντά στους κατοίκους.
9. Να μελετηθεί η επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων ώστε να καλύπτει το σύνολο τουλάχιστον του πεδινού τμήματος της πόλης.

2.Κεντρικό πάρκο της πόλης

Θεωρούμε βασική προτεραιότητα την ανάπλασή του κεντρικού πάρκου. Πλησιάζουμε το 2025, έτος ορόσημο καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από το πρώτο σχέδιο πόλης το οποίο έδωσε και τον χαρακτήρα του «πάρκου» στον χώρο αυτό. Αυτόν τον χαρακτήρα όμως δεν τον απέκτησε ποτέ στην πραγματικότητα. Πέρα από ουσιαστικό, λοιπόν, αποκτά πλέον και συμβολικό χαρακτήρα το πάγιο αίτημα του συλλόγου μας να υλοποιηθεί το κεντρικό πάρκο της πόλης.

Προτείνουμε στη νέα δημοτική αρχή να αρχίσει αμέσως μετά την εκλογή της τις διαδικασίες οργάνωσης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το σύνολο της έκτασης του πάρκου. Ο χώρος, στο σύνολό του και με εξαίρεση μόνο των υφιστάμενων σχολείων, να θεωρηθεί “κενός πρασίνου” και να αποτελέσει αντικείμενο συνολικού σχεδιασμού. Παράλληλα, οι υπόλοιπες υφιστάμενες δομές που δεν συνάδουν με τη χρήση του χώρου ως πάρκο πρέπει να απομακρυνθούν.

Προτείνουμε να τεθεί ώς στόχος ορόσημο, η παρουσίαση των βραβείων του διαγωνισμού, και συνεπώς η επιλεγμένη πρόταση δημιουργίας του πάρκου, στη συμπλήρωση 100 ετών από τον χαρακτηρισμό του χώρου.

3.Αποκατάσταση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής

Τα διατηρητέα κτίρια και μνημεία της πόλης μας συχνά παρουσιάζουν εικόνα πλήρους εγκατάλειψης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα ισλαμικά μνημεία (τέμενος Αχμέτ Πασά,  τέμενος Κοτζά Μουσταφά Πασά) αλλά και κτίρια νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στο κέντρο της πόλης. Προτείνουμε:

1. Η νέα δημοτική αρχή να επιδιώξει τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και κυρίως του υπουργείου πολιτισμού για την άμεση συντήρηση/αποκατάσταση όλων των μνημείων που τελούν υπό την προστασία του.
2. Να αναζητηθούν τα εργαλεία (αξιοποίηση Κοινοτικών και Εθνικών προγραμμάτων, παροχή κινήτρων σε ιδιώτες) ώστε να αποκατασταθούν και να αναδειχθούν οι όψεις των διατηρητέων κτιρίων του κέντρου.

            Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα διατηρητέα κτίρια ιδιοκτησίας του Δήμου, τα οποία θα πρέπει να λειτουργήσουν ως όχημα - πρότυπο για τις υπόλοιπες παρεμβάσεις.

4.Συντήρηση σχολικών υποδομών

Το τραγικό γεγονός που συνέβη στο 9ο δημοτικό σχολείο, στα τέλη του 2022, και το τεράστιο πλήθος αιτημάτων από όλα τα σχολεία για συντηρήσεις που ακολούθησε, ανέδειξαν την ελλιπή κατάσταση των σχολικών υποδομών. Είναι επιτακτική ανάγκη η νέα δημοτική αρχή

1. να εξετάσει την σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού για τις συντηρήσεις των σχολικών κτιρίων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και των αυλών τους.
2. Να αξιοποιήσει τα διαθέσιμα προγράμματα για την αναβάθμιση όσο το δυνατόν περισσότερων σχολικών μονάδων.

5.Κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων και λόφος της ακρόπολης

Η κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων μαζί με τον λόφο της ακρόπολης είναι το σημαντικότερο περιαστικό πράσινο της πόλης. Χρησιμοποιείται εντονότατα από τους κατοίκους της πόλης και τους επισκέπτες, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Πέρα, όμως, από το γνώριμο σε όλους τους Σερραίους τμήμα της, η κοιλάδα επεκτείνεται και προς τον νότο, διεισδύοντας μέσα στον αστικό ιστό. Αυτό το τμήμα της δεν είναι καθόλου αξιοποιημένο και παρουσιάζει μια προβληματική εικόνα. Προτείνουμε:

1. την ανάπλαση της κοιλάδας με έργα ήπιου χαρακτήρα, όπως αρμόζει στο φυσικό τοπίο, με γνώμονα την προστασία του χώρου από τα ορμητικά νερά του χειμάρρου, τη βελτίωση της ποιότητας και της λειτουργικότητας του χώρου και την ενίσχυση και την ανάδειξη της βιοποικιλότητας. Η ανάπλαση πρέπει να καλύψει το σύνολο της κοιλάδας, από την τεχνητή λίμνη μέχρι το στρατόπεδο Παπαλουκά.
2. την ενίσχυση των περιπατητικών διαδρομών τόσο στο βόρειο τμήμα της κοιλάδας, όσο και στον λόφο της ακρόπολης.

6.Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών

Μετά και από τη συντονισμένη κίνηση φορέων και συλλόγων του Νομού, σχετικά με τη δημιουργία του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σερρών, αλλά και της επίσκεψης της Υπουργού Πολιτισμού στην πόλη για το συγκεκριμένο ζήτημα θεωρούμε ότι η νέα Δημοτική αρχή θα πρέπει να πιέσει το Υπουργείο για την εκκίνηση των διαδικασιών δημοπράτησης των μελετών του κτιρίου.

Προς αυτή την κατεύθυνση, και θεωρώντας το κράτος εναν ενιαίο φορέα, θεωρούμε ότι θα πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την παραχώρηση του προβλεπόμενου χώρου στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Άλλα θέματα

Βελτίωση της καθημερινότητας του τεχνικού κόσμου και των πολιτών (οργάνωση-στελέχωση υπηρεσίας δόμησης, ψηφιοποίηση αρχείου)

Η επιβάρυνση των μηχανικών με χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης Αδειών, Βεβαιώσεων ή Πιστοποιητικών, καθυστερήσεις που σε πολλές περιπτώσεις δεν προβλέπονται από τα νομικά πλαίσια, έχει αντίκτυπο στη δουλειά τους, στην υπομονή των πολιτών και στην καθημερινότητα όλων (συμπεριλαμβανομένων και των υπαλλήλων). Παράλληλα, η τεχνική υπηρεσία διαθέτει ελάχιστους αρχιτέκτονες με αποτέλεσμα την υπερφόρτωση τους με έργο αλλά και την ανάθεση αρχιτεκτονικών μελετών σε μηχανικούς άλλων ειδικοτήτων που δεν έχουν τις εξειδικευμένες γνώσεις που απαιτούνται για την εκπόνησή τους. Προτείνεται:

1. η, σε συνεργασία με το ΤΕΕ, διεκδίκηση χρηματοδότησης από την πολιτεία για την ψηφιοποίηση του συνόλου του αρχείου της Υπηρεσίας Δόμησης και τη δημιουργία ψηφιακής πύλης δωρεάν διάθεσης του στους μηχανικούς και τους πολίτες.
2. Η αντιμετώπιση της υποστελέχωσης της τεχνικής υπηρεσίας και της υπηρεσίας δόμησης, με την πρόσληψη αρχιτεκτόνων μηχανικών.
3. Η μεταστέγαση του αρχείου της Υπηρεσίας Δόμησης, από τις αποθήκες του αμαξοστασίου, στο πρώην καπνομάγαζο, στον χώρο που έχει παραχωρηθεί για τον σκοπό αυτό από το Υπουργείο Γεωργίας

Σέρρες, 19 Ιουλίου 2023

Ο Πρόεδρος

 

Γκεντσίδης Απόστολος 

 

 

 https://www.eproodos.gr