Η έννοια του «κορυφαίου»

 

 

Διανύω φέτος το πεντηκοστό τέταρτο έτος της ηλικίας μου, αλλά ήδη νιώθω «παππούς» στο ρεπορτάζ των μεταπολιτευτικών κομμάτων εξουσίας: της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ (ήταν το πρώτο ρεπορτάζ που έκανα ως ελεύθερος πολιτικός στην «Απογευματινή», δίπλα στον αείμνηστο Βασίλη Κανελλόπουλο), αλλά και, ολιγότερο, του ΣΥΡΙΖΑ.

• Μανώλης Κοττάκης

Η γενιά μου από το 1993 έως σήμερα έζησε μεγάλες εσωκομματικές κρίσεις στα κόμματα αυτά, στις οποίες πρωταγωνίστησαν προσωπικότητες με ανάστημα. Οι οποίες δεν διαπραγματεύτηκαν ποτέ την καρέκλα τους για την αξιοπρέπειά τους. Ισως με τα χρόνια να έχω γίνει «παράξενος», περίεργος και να έχω μείνει εκτός εποχής, αλλά όλα όσα έζησα από πολύ κοντά δεν μου επιτρέπουν διαφορετική προσέγγιση. Η Ελλάς είχε τότε πολιτικούς μεγάλου αναστήματος, όχι μικρού. Ξεκινώντας από το ΠΑΣΟΚ μερικά παραδείγματα:

Αναστάσης Πεπονής. Ο δημιουργός του ΑΣΕΠ και της Ρεβυθούσας. Παραιτήθηκε το 1994 από υπουργός Προεδρίας έπειτα από ένα προβοκατόρικο και ανακριβές δημοσίευμα της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», η οποία τον κατηγόρησε ότι άνοιξε παράθυρα ρουσφετιών στον ίδιο του τον νόμο.

Στην πραγματικότητα, ήταν ένα εσωκομματικό χτύπημα, το οποίο ο κεντρώος Σάκης, φανατικός οπαδός του Πλαστήρα (είχε τη φωτογραφία του σε προβεβλημένη θέση στο γραφείο του στην οδό Μαυρομματαίων), δεν διανοείτο ότι θα άφηνε να περάσει έτσι. Τον συναντούσα σχεδόν μέχρι τας δυσμάς της ζωής του στο ταπεινό σπίτι του στο Μαρούσι ή στου «Βασίλη» στην Κηφισιά και κάθε φορά έφευγα πλουσιότερος από τη συναναστροφή μαζί του. Βάσω Παπανδρέου, δεύτερο παράδειγμα. Μολονότι είχαμε τις κόντρες μας στο υπουργείο Εσωτερικών, η γυναίκα είχε ανάστημα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια σκηνή σε μια Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ στο «Κάραβελ», η οποία έγινε κυριολεκτικά μπροστά μου. Συνέβη το σωτήριον έτος 1994, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε αρχίσει να αμφισβητείται από την ίδια, τον Σημίτη, τον Πάγκαλο και τον Αυγερινό.

Την περίφημη «ομάδα των τεσσάρων». Κάτι είπε ο Ανδρέας σε εκείνη την Κεντρική Επιτροπή και, μόλις το άκουσε η Βάσω από τα ορεινά, πήρε μια κόλλα χαρτί στα χέρια της και άρχισε «φουντωμένη» να γράφει κάτι πάνω σε αυτό. Μόλις ολοκλήρωσε τη σύνταξή του, σηκώθηκε, διέσχισε την παγωμένη αίθουσα, έφτασε μπροστά στον Παπανδρέου, τον κοίταξε και του πέταξε το χαρτί με τις σκέψεις της πάνω στο τραπέζι. Στο πρόσωπό του! Εκείνος την κοίταξε εμβρόντητος και σχολίασε, χαμηλόφωνα μεν, τόσο όσο για να ακουστεί από το μικρόφωνο δε, το εξής: «…Μάλιστα!» Στις εφημερίδες της εποχής υπάρχουν φωτογραφίες με τη Βάσω πάνω από το κεφάλι μου και άλλων δύο συναδέλφων να μας υπαγορεύει τι έγραφε στο σημείωμα προς τον Ανδρέα.

 

Χάρης Καστανίδης, το τρίτο παράδειγμα. Τον έζησα ως αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών και τσακωθήκαμε μάλιστα στην αρχή όταν δημοσίευσα ένα αποκλειστικό που δεν έπρεπε να το έχει μια κεντροδεξιά εφημερίδα. Συνήθως οι φιλίες μου στο ρεπορτάζ κάπως έτσι ξεκινούν, με έναν καβγά! Παρακολούθησα μετά την πορεία του στο υπουργείο Μεταφορών. Ε, αυτός ο άνθρωπος, που υστερεί λίγο στη δημόσια παρουσία του γιατί το πολιτικό του λεξιλόγιο μας επιστρέφει σε πολιτευτές της δεκαετίας του 1960 (βαρύγδουπη καθαρεύουσα και «διά τούτο λέγω»), τα βρόντηξε από υπουργός ή τον αντικατέστησαν για δύο υποθέσεις διαφθοράς.

Για την Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Προμηθειών που προωθούσε ως νομοσχέδιο στη Βουλή και πάγωσε ο Σημίτης για λόγους που καταλαβαίνουμε. Ο άνθρωπος υπέβαλε την παραίτησή του στον πρωθυπουργό την επομένη. Ενώ, όπως αποκαλύπτει στο τελευταίο βιβλίο του «Χρόνια δοκιμασίας», ο Παπανδρέου τον μετακίνησε με προσχήματα από το υπουργείο Δικαιοσύνης στο υπουργείο Εσωτερικών, επειδή απαιτούσε αποζημίωση από τη Siemens. Τι να πω για αυτούς τους ανθρώπους, μου λέτε; Αυτοί ήταν πράγματι κορυφαίοι. Στη Ν.Δ. από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω; Από τον Μιλτιάδη Εβερτ, ο οποίος, ως υπουργός Προεδρίας, όρθωσε ανάστημα στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος τον παρακολουθούσε και παραιτήθηκε;

Τον Σταύρο Δήμα που είχε παραιτηθεί πριν τελειώσει το ταξίδι στη Μόσχα μετά το επεισόδιο που είχε με τη Μαρίκα Μητσοτάκη εν πτήσει προς τη ρωσική πρωτεύουσα; Τον ακέραιο Σωτήρη Χατζηγάκη που παραιτήθηκε για το σκάνδαλο της προμήθειας των Canadair για την Πυροσβεστική; Ο ίδιος ο Μητσοτάκης έχει πει στον Γιώργη Μασσαβέτα, στο βιβλίο «Ανατρέψατε Μητσοτάκη», ότι ο Χατζηγάκης ήταν ο μόνος υπουργός που πραγματικά παραιτήθηκε, τους άλλους τους καρατόμησε. Τον ίδιο τον Μητσοτάκη, ο οποίος καβγάδιζε σε πρώτο ενικό με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όταν ο ένας ήταν Πρόεδρος και ο άλλος πρωθυπουργός; (Μου τα εμπιστευόταν η Λένα Τριανταφύλλη.) Τι να πω, τέλος, για τον Κώστα Καραμανλή, ο οποίος, όταν είδε τον κίνδυνο συρρίκνωσης για το κόμμα του το 1997, κατέθεσε υποψηφιότητα κόντρα στον αγαπημένο του Μίλτο και όχι με τη συμφωνία της ίδιας της οικογένειάς του στην αρχή. Ακόμη και ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατέβηκε υποψήφιος σε σύγκρουση με την οικογένειά του έχοντας προηγουμένως καταψηφίσει την επίσημη υποψηφιότητα του κόμματος για την Προεδρία της Δημοκρατίας.

 

Συμφωνείς, διαφωνείς μαζί του, είχε τα guts. Όσο για τον ΣΥΡΙΖΑ; Παναγιώτης Λαφαζάνης. Οταν διαφώνησε με τον Τσίπρα για το δημοψήφισμα, πέταξε την καρέκλα του υπουργού, την απαρνήθηκε. Δεν κρύφτηκε. Κορυφαίος λοιπόν δεν γίνεσαι με τη σιωπή. Κορυφαίος γίνεσαι με τις ρήξεις, όταν αυτές απαιτούνται. Κορυφαίος γίνεσαι άμα έχεις φωνή και δεν ομιλείς μέσω «κύκλων». Οσοι τις κρίσιμες στιγμές ξέχασαν ότι εκλέγονται από τον λαό και όχι από τα συστήματα το πλήρωσαν πολύ πολύ ακριβά. Ουδείς σχεδόν από τους δήθεν κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου το 2010 δεν αμφισβήτησε την τρόικα, τους δανειστές και τα Μνημόνια. Για να τα έχουν καλά με τους ξένους που νόμιζαν ότι θα τους κάνουν πρωθυπουργούς, γύρισαν την πλάτη στον λαό.

Και στο τέλος τούς γύρισε κι εκείνος την πλάτη. Θυμώνω λοιπόν σήμερα με τη σιωπή των κάθε λογής κορυφαίων, όχι για λόγους εσωκομματικούς, γιατί δεν κινούνται (οι πρωθυπουργοί κρίνονται από τον λαό και μόνον) αλλά για λόγους αξιοπρέπειας. Με ποια αξιοπρέπεια θα θελήσεις στο μακρινό μέλλον να διεκδικήσεις έναν παραπάνω ρόλο σε αυτή την ιστορική παράταξη, αν δεν έχεις ψελλίσει μια λέξη, αν δεν έχεις απαιτήσει εξηγήσεις, όταν διαπιστώνεις ότι γίνεσαι στόχος; Με ποια αξιοπιστία θα διεκδικήσεις ρόλο, αν δεν ασκήσεις κριτική για επιμέρους λάθη σε πτυχές της κυβερνητικής πολιτικής για να τις διορθώσεις; Τα κόμματα και οι παρατάξεις πάνε μπροστά μόνο μέσα από τη δημιουργική διαφωνία. Όχι με τη σιωπή των νεκροταφείων.

Εάν εξαιρέσουμε την Ολγα Κεφαλογιάννη, η οποία προτίμησε να μείνει εκτός κυβέρνησης παρά να είναι «γλάστρα» στο υπουργείο Τουρισμού, τον Νικήτα Κακλαμάνη, ο οποίος δεν μασά τα λόγια του, τη βουλευτή Θεσσαλονίκης Αννα Ευθυμίου και δύο τρεις βουλευτές ακόμη, ποιος άλλος μίλησε; Κανείς. Δεν είναι λυπηρό;