1821-2021: Διακόσια χρόνια κοτζαμπάσηδες για τα πανηγύρια

Το 2021, που το (πολιτικό) σύστημα και η Γιάννα Αγγελοπούλου θα (μας) γλεντήσουν για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, το ελληνικό χρέος θα γράφει (πάνω – κάτω) 150% του ΑΕΠ. Από το γεγονός και μόνο ότι το 2010 το χρέος που μας οδήγησε στη χρεοκοπία και τον σκληρό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο ήταν στο 120%, δηλαδή κατά 30 μονάδες χαμηλότερο, προκύπτει, για όσους σκέφτηκαν, ανέθεσαν και οργανώνουν τα πανηγύρια, ένα ερώτημα: Ποια ανεξαρτησία γιορτάζουμε, ρε παιδιά;

Θα είχε ίσως ενδιαφέρον αν η συμπλήρωση των 200 ετών από το ξεκίνημα της ύπαρξης του ελληνικού κράτους αξιοποιούνταν για μια ειλικρινή αποτίμηση του παρόντος του. Αυτή η ειλικρινής αποτίμηση, ωστόσο, προϋποθέτει μια οδυνηρή βόλτα, με ανοιχτά τα μάτια, στις σελίδες της Ιστορίας. Αυτή η αναψηλάφηση του παρελθόντος είναι βέβαιο ότι δεν θα διεγείρει τη διάθεση για πανηγύρια σαν αυτό που σχεδιάζει η Γιάννα Αγγελοπούλου και οι φίλοι της στα πολιτικά σαλόνια, αλλά θα βοηθήσει στην κατανόηση του παρόντος και των πιθανότατων κινδύνων του κοντινού μέλλοντος…

 

Τον Μάιο του 1919, έναν αιώνα μακριά από σήμερα και 98 χρόνια μετά την έναρξη του Αγώνα του 1821, ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τη Σμύρνη. Ήταν η κορύφωση της μεγάλης ιδέας που οι κοτζαμπάσηδες της εποχής πούλαγαν στο πόπολο φιλοτεχνώντας την εικόνα της «ισχυρής Ελλάδας» για την… Ψωροκώσταινα. Ωστόσο η πραγματική εικόνα τότε, έναν αιώνα μετά την Επανάσταση του 1821, που ο στρατός της Ελλάδας «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» έμπαινε στη Σμύρνη, ήταν μιας χώρας:

• Που ακόμα χρώσταγε τα πανωτόκια των δανείων της ανεξαρτησίας.
• Που η αστική της τάξη υπήρχε για να πρακτορεύει εμπορικά και άλλα συμφέροντα των ξένων μεγάλων αφεντικών – δανειστών.
• Που το πολιτικό της προσωπικό λειτουργούσε ως υπάλληλος ξένων (κατά κύριο λόγο των αγγλικών) κυβερνήσεων.
• Που ήταν πιόνι για τα παιχνίδια των ισχυρών στη σκακιέρα της περιοχής.

Δανεική «ανεξαρτησία»

Τον Σεπτέμβριο του 1922, εκατόν ένα χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η Ελλάδα πληρώνει με τη Μικρασιατική καταστροφή το βαρύ τίμημα για τη συμμετοχή της ως πιονιού στη διανομή των ιματίων του Οθωμανού «μεγάλου ασθενούς». Παρ’ όλα αυτά δεν ξόφλησε. Χρωστούσε ακόμη τα δάνεια της ανεξαρτησίας που τα λαμόγια και οι κοτζαμπάσηδες εκείνης της εποχής ξεκοκάλισαν μέχρι το τελευταίο γρόσι.

Ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας της εξάρτυσης που φορά η χώρα περάστηκε στις 20.1.1824, όταν το Σίτι του Λονδίνου δάνεισε στην κλίκα των φαναριωτών και των κοτζαμπάσηδων που είχαν πάρει το πάνω χέρι στην επανάσταση 800.000 λίρες.

Στην πραγματικότητα, το δάνειο «έκλεισε» στο 59% της ονομαστικής του αξίας. Δηλαδή οι τοκογλύφοι «φιλέλληνες» έγραψαν τοκισμένο χρέος 800.000 και έδωσαν μόνο 472.000 λίρες. Το δάνειο αυτό, είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και διάρκεια 36 χρόνια, και για την αποπληρωμή του υποθηκεύτηκαν όλα τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα από αλυκές, τελωνεία, ιχθυοτροφεία.

Τελικά έπειτα από «λοιπά έξοδα» και τη διανομή των μιζών από αυτό το δάνειο έφτασαν στην επαναστατημένη Ελλάδα 298.000 λίρες, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για να κερδίσουν οι κοτζαμπάσηδες και οι υπόλοιποι της αριστείας εκείνης της εποχής (Κουντουριώτης, Κωλέττης, Μαυροκορδάτος) την εμφύλια διαμάχη με τους καπετάνιους του Αγώνα που μαινόταν στην Πελοπόννησο.

Έναν χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1825, η Επαναστατική Επιτροπή συνομολογεί πάλι στο Λονδίνο νέο δάνειο δύο εκατομμυρίων χρυσών λιρών. Το δάνειο έκλεισε στο 55% της ονομαστικής του αξίας, για να καλυφθούν οι επισφάλειες των Άγγλων πιστωτών, οι οποίοι αυτή τη φορά ανέλαβαν και τη διαχείρισή του! Με πιο απλά λόγια, τα 2.000.000 μειώθηκαν σε 1,1 εκατ., ενώ η έντοκη υποχρέωση παρέμενε για το σύνολο του ποσού. Αλλά ακόμα και από αυτά τα 1,1 εκατ. προκαταβλήθηκαν, τότε: για τόκους διετίας 200 χιλ. λίρες, για την εξαγορά ομολογιών του προηγούμενου δανείου 212 χιλ., για το μεσιτικό κόστος 68.000, για συμβολαιογραφική αμοιβή 14.000 και για δαπάνες των Ελλήνων μεσαζόντων 15.500 λίρες.

Από τα απομεινάρια του δανείου οι Βρετανοί πιστωτές και ταυτόχρονα διαχειριστές του δανείου παρήγγειλαν στις ΗΠΑ έναντι 156.000 λιρών την κατασκευή δύο φρεγατών. Από αυτές παρελήφθη μία κι αυτή μετά το τέλος της επανάστασης, καθώς η δεύτερη πουλήθηκε για να ολοκληρωθεί η πρώτη. Κι από τις 123.000 λίρες που διοχετεύθηκαν στην Αγγλία για την αγορά έξι πολεμικών πλοιαρίων κατασκευάστηκε μόνο ένα σχετικά αξιόπλοο, το πλοίο «Καρτερία», που και αυτό έφτασε στις ελληνικές θάλασσες αργά, όταν είχε πέσει το Μεσολόγγι και ο Ιμπραήμ απειλούσε να πνίξει στο αίμα της την Επανάσταση.

Τελικά απ’ αυτά τα 2 εκατομμύρια, αφού αφαιρέθηκαν οι σχετικές μίζες, οι προκαταβολές για πλουσιοπάροχες αργομισθίες κ.λπ., έφτασαν στην Ελλάδα μόλις 190.000 λίρες, τις οποίες η αριστεία της εποχής (Μαυροκορδάτοι, Κωλέττηδες και δεν συμμαζεύεται) αξιοποίησε για να παραμερίσει με τη δύναμη των όπλων από το προσκήνιο τους καπετάνιους του Αγώνα, να εξαφανίσει κάθε απαίτηση του λαού που πολέμησε τους Τούρκους για «μερίδιο». Κάπως έτσι τελικά διαμορφώθηκαν οι βάσεις ενός ξενόδουλου καθεστώτος που με διάφορες παραλλαγές (απόλυτη μοναρχία, συνταγματική βασιλεία, κοινοβουλευτική «δημοκρατία») ασκούσε την επιστασία διοίκησης της χώρας για λογαριασμό των ξένων προστατών και δανειστών.

Αιώνια πανωτόκια

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξόφληση αυτών των δανείων της ανεξαρτησίας, την οποία οι σημερινοί κοτζαμπάσηδες μας καλούν να γιορτάσουμε με τελετάρχη τη Γιάννα Αγγελοπούλου, έγινε δυνατή 100 χρόνια μετά τη σύναψή τους και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στην οποία οδήγησε τη χώρα το υποτελές πολιτικό – οικονομικό σύστημα.

Κάτι που επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνάμε – εν όψει μάλιστα και των πανηγυριών που ετοιμάζονται για τα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας – είναι ότι τα δάνεια της ανεξαρτησίας που ξοφλήθηκαν 100 χρόνια μετά τη σύναψή τους δεν ήταν τα μόνα. Υπήρχαν κι αυτά του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Τρικούπη του 1893 (τρία χρόνια πριν από την πραγματοποίηση της πρώτης Ολυμπιάδας στην Αθήνα – οποία σύμπτωσις!), τα οποία αφού επέβαλαν στη χώρα την παρουσία του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου αποπληρώθηκαν έναν αιώνα αργότερα, περί τα τέλη του 1970! Και ακολούθησαν κι άλλα, αυτά μετά τη χρεοκοπία του 1935 και πάει λέγοντας…

Επαναλαμβανόμενη… φάρσα

Όσα συνοπτικά αναφέρθηκαν πιο πάνω είναι, έχουμε την εντύπωση, αρκετά για να φωτίσουν σε ποιο ακριβώς σημείο βρισκόμαστε σήμερα, μετά τη χρεοκοπία του 2010, το ΔΝΤ, τα μνημόνια, τους θηριώδεις δανεισμούς και την αιώνια (στην κυριολεξία) εμπράγματη εγγυοδοσία. Όλα αυτά δηλαδή που εμφανίζονται από τους σημερινούς κοτζαμπάσηδες ως κανονικότητα άξια μάλιστα να εορταστεί με πανηγύρια.

Αν ωστόσο όλα αυτά δεν είναι επαρκή για να προκαλέσουν κάποιον ανησυχητικό προβληματισμό για το κοντινό μέλλον, ας ρίξουμε μια ματιά στις απατηλές ψευδαισθήσεις του πρόσφατου παρελθόντος. Ας θυμηθούμε τους πανηγυρικούς για την «ισχυρή Ελλάδα» των κυβερνήσεων του Κώστα Σημίτη, τότε που με «δημιουργικές λογιστικές» και αριστοτεχνικά όσο και πανάκριβα τρικ της Goldman Sachs η χώρα λαθρ-επιβιβάστηκε στο τρένο με τα δανεικά ευρώ τα οποία, με μαγικό τρόπο (μεγάλα έργα, Ολυμπιάδες, εξοπλιστικά προγράμματα με μίζες), επέστρεφαν στους δανειστές της.

Επικίνδυνο παρόν

Κι αν ακόμη κι αυτά δεν είναι αρκετά ως ανησυχητικά σημάδια ενός ιστορικού μοτίβο που οδηγεί σε μεγάλες περιπέτειες, κατά πολύ πιο οδυνηρές απ’ όσες συνεπάγεται μια οικονομική καταστροφή, ας ρίξουμε μια ματιά στο παρόν των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αρκεί η τελευταία πενταετία…

Μέσα σ’ αυτήν την πενταετία η Τουρκία έχει κεφαλαιοποιήσει σε διπλωματικό επίπεδο ό,τι κατάφερε να κερδίσει τη νύχτα της κρίσης των Ιμίων χάρη στην αδράνεια της ελληνικής κυβέρνησης και του ρόλου της Ουάσιγκτον. Το Αιγαίο, πέρα από τα 6 μίλια από τις ηπειρωτικές ακτές της χώρας, είναι «γκρίζα ζώνη». Οι αναβαθμισμένες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις προβάλλουν καθημερινά τις αξιώσεις της Άγκυρας αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία ακόμη και επί κατοικημένων (από Έλληνες) νησιών. Με την τακτική της η Άγκυρα προωθεί στην πράξη την άποψη πως τα νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο, όπως το Καστελόριζο και η Κάρπαθος, ως «ειδικές περιπτώσεις» δεν έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ, καθώς απλώς επικάθονται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Η τουρκική αποφασιστικότητα έχει ήδη δημιουργήσει τετελεσμένα και στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς τουρκικά γεωτρύπανα «τρυπούν» σε κυπριακά θαλάσσια οικόπεδα χωρίς να συναντούν την παραμικρή ουσιαστική αντίδραση από τη διεθνή κοινότητα.

Μάχη για τον μπεζαχτά

Απέναντι σ’ όλα αυτά, οι σύγχρονοι κοτζαμπάσηδες μάχονται, όπως και οι πρόγονοί τους πριν από 100 ή 200 χρόνια, για τον μπεζαχτά της εξουσίας αναζητώντας την εύνοια των ξένων προστατών και δανειστών. Και όταν καταφέρνουν να καθίσουν στην καρέκλα της εξουσίας ακολουθούν με ακρίβεια το manual των ένδοξων προπατόρων τους, κανονίζοντας δουλειές (με μίζες), όπως τουλάχιστον οι περιπτώσεις των δύο πρώην υπουργών Άμυνας (Τσοχατζόπουλου και Παπαντωνίου) μας επέτρεψαν να δούμε…

Έχοντας αποδεχτεί απόλυτα τον ρόλο του υποτελούς και με επίγνωση της απόλυτης αδυναμίας του να σταθεί έστω και ως μαριονέτα στην εξουσία, το πολιτικό προσωπικό αναζητά την προστασία των ξένων αφεντικών προσφέροντας γη και ύδωρ…

Στην προκειμένη περίπτωση, οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 συμπίπτουν – σε γενικές γραμμές – με την πρόσφατη υπογραφή της «νέας» ελληνοαμερικανικής συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας. Με αυτήν τη συμφωνία, προϊόν «διαπραγμάτευσης» των δύο τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων (ΣΥΡΙΖΑ – Ν.Δ.), η «ανεξάρτητη» Ελλάδα προσφέρει αμερικανικές βάσεις στην Κρήτη, τη Λάρισα, τον Βόλο, την Αλεξανδρούπολη αλλά και όπου αλλού χρειαστεί η Ουάσιγκτον. Με τέτοια νταλαβέρια το πολιτικό της σύστημα φιλοδοξεί πως έχει εξασφαλίσει την αναγκαία προστασία (του)…

Η συνταγή είναι γνωστή από παλιά. Στη Ρώμη οι αυτοκράτορες υπονόμευαν το όποιο αίτημα για δημοκρατία και δικαιοσύνη προσφέροντας στην πλέμπα άρτο και θεάματα. Στη σημερινή Αθήνα το ξεροκόμματο της ημιαπασχόλησης μπορεί να είναι δυσεύρετο, αλλά το θέαμα προσφέρεται σε μεγάλες ποσότητες από τους μηχανισμούς χειραγώγησης, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος, ο οποίος εξασφαλίζει το παντεσπάνι του βάζοντας πλάτη στη συντήρηση του συστήματος που τρέφει πλουσιοπάροχα τους σημερινούς κοτζαμπάσηδες.

Κι όταν προκύπτει η ανάγκη για την ενίσχυση της έντασης της αποχαύνωσης, η οποία έτσι κι αλλιώς βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα λόγω της κατάρρευσης του εκπαιδευτικού συστήματος και της εξάρθρωσης των πολιτιστικών μηχανισμών και διεργασιών, τότε έρχεται η ώρα για την ενίσχυση της… δόσης και των happenings της Γιάννας…

Πηγή: Εφημερίδα «Το Ποντίκι»