To φιάσκο;

Στην οικονομία εξαργυρώνονται οι συνθήκες του
μέλλοντος και όχι του παρελθόντος.
Στα τέλη Μαΐου, τα είχαμε όλα. Το μόνο που έπρεπε να αποφευχθεί ήταν το μεγάλο λάθος.
Δυστυχώς, έγινε. Ενώ η πανδημία εξαπλωνόταν ραγδαία σε όλο τον κόσμο, η χώρα άνοιξε τα σύνορα χωρίς σχέδιο στον μαζικό τουρισμό της αγέλης.

Γράφει ο Δημήτρης Τζιώτης

Τότε άνοιξε και το μολυσματικό κουτί της Πανδώρας. Οι Έλληνες φοβήθηκαν να πάνε διακοπές και συνωστίσθηκαν στις πόλεις, ο εσωτερικός τουρισμός κατέρρευσε και ο εφιάλτης γύρισε σπίτι μας.
Παίζαμε μόνοι μας και χάσαμε. Η έλλειψη στρατηγικής μας οδήγησε σε ένα φαύλο επιδημιολογικό και οικονομικό κύκλο. Η Ελλάδα επέστρεψε στον πόλεμο.
Στην έναρξη της φετινής τουριστικής περιόδου, η Ελλάδα βρισκόταν στην πλεονεκτικότερη θέση από όλες τις χώρες του κόσμου. Όλοι γνώριζαν ότι τα κρούσματα του κορωνοϊού SARS-CoV-2 στη χώρα είχαν σχεδόν εκμηδενιστεί και οι ανταγωνιστικές αγορές ήταν μολυσμένες. Είχαμε τη δυνατότητα να θέσουμε εμείς τους όρους, να διαμορφώσουμε τα προϊόντα και τις τιμές και να κερδίσουμε, χωρίς αντίπαλο, ένα μεγάλο μέρος από τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ που χάθηκαν από την παγκόσμια τουριστική οικονομία. Η ευκαιρία αυτή δεν θα μπορούσε ποτέ ξανά να παρουσιασθεί.

Οι υπεύθυνοι υπουργοί, κατά τη διάρκεια της σημαντικότερης υγειονομικής κρίσης που έζησε ο πλανήτης τις τελευταίες δεκαετίες, είχαν όλο το χρόνο και τα χρήματα να μεγιστοποιήσουν τα έσοδα της οικονομίας και να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο αναζωπύρωσης της διασποράς του κορονοϊού. Διασφαλίζοντας ότι σε καμία περίπτωση δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο τον Αύγουστο. Δυστυχώς για όλους μας, απέτυχαν παταγωδώς και στα δύο. Πλέον μπήκαμε στον πιο κρίσιμο μήνα για την πορεία της εθνικής οικονομίας και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας ανακοίνωσε 110 νέα κρούσματα του κορωνοϊού SARS-CoV-2.
Είχαν τρεις ολόκληρους μήνες στη διάθεσή τους για να ικανοποιήσουν τις θεμελιώδεις αρχές της οικονομίας και να εκπονήσουν – με βάση τις συνθήκες της παγκόσμιας πανδημίας – τη στρατηγική της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας με μία μόνο αποστολή: να αντιληφθούν τις ανάγκες της αγοράς και να προσφέρουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες με τη μεγαλύτερη ζήτηση. Πολύ απλά, να σχεδιάσουν τα ασφαλέστερα πακέτα διακοπών σε όλο τον κόσμο. Τίποτε άλλο. Αυτή η προσφορά θα ξεπουλούσε.

Όμως, δεν το έκαναν. Τα έκαναν όλα λάθος.
Με τις πανηγυρικές εμφανίσεις τους και τον διαγκωνισμό για την κεφαλαιοποίηση της επιτυχίας αντιμετώπισης της πρώτης φάσης της πανδημίας στην πολιτική τους δημοτικότητα, έδωσαν το χειρότερο δυνατό παράδειγμα στην κοινωνία. Οι λανθασμένες εντυπώσεις που καλλιέργησαν με όρους lifestyle, ανέτρεψαν και αντικατέστησαν την κοινωνική αναγκαιότητα συνέχισης του κλίματος συλλογικής ευθύνης, με μία επικοινωνιακή ψευδαίσθηση που οδήγησε στην πρακτική κατάργηση των μέτρων προστασίας.
Αυτό το φιάσκο θα γραφτεί στην ιστορία. Η επικοινωνιακή προσπάθεια συγκάλυψης των ευθυνών τους είναι τουλάχιστον ανήθικη. Κατασκεύασαν ένα τεχνητό κλίμα ευφορίας, αποσκοπώντας στην μικροπολιτική του εκμετάλλευση. Έπαιξαν με το φόβο των ανθρώπων για την αρρώστια και προσπάθησαν να τον εκμεταλλευτούν πολιτικά. Σπατάλησαν 20 εκατομμύρια Ευρώ σε μια άχρηστη επικοινωνιακή εκστρατεία εσωτερικής κατανάλωσης με το μήνυμα “Μένουμε Σπίτι”, ενώ το θέμα ήταν πρώτη είδηση σε όλα τα ΜΜΕ όλου του κόσμου και η παραμονή στο σπίτι υποχρεωτική. Η ελάχιστη υποχρέωση που έχουν είναι να σταματήσουν αμέσως το παιχνίδι καταλογισμού ευθυνών στους πολίτες και τους επαγγελματίες. Δεν άνοιξε η κοινωνία τον ασκό του Αιόλου.Το μολυσματικό κουτί της Πανδώρας έχει τη δική τους υπογραφή. Πολύ φοβάμαι,
 όμως, ότι ακόμα και σήμερα δεν έχουν αντιληφθεί, ούτε τι έκαναν, ούτε τι δεν έκαναν.
Πριν από τέσσερις σχεδόν μήνες, την πρώτη ημέρα εφαρμογής των περιορισμών κυκλοφορίας και μετακίνησης των πολιτών σε ολόκληρη την επικράτεια – στις 23 Μαρτίου 2020 – είχαν ανακοινωθεί 71 νέα κρούσματα, λιγότερα από όσα έχουμε σήμερα. Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, ο επικεφαλής της επιτροπής των λοιμωξιολόγων του ΕΟΔΥ, εκτίμησε τότε ότι σχεδόν 8 έως 10.000 άτομα είχαν προσβληθεί στη χώρα μας.
Αυτή την ημέρα άλλαξε ο κόσμος μας. Δεδομένου ότι όλοι γνώριζαν πως το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν θα άντεχε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της πανδημίας, αποφασίσθηκε – με τη γενική συναίνεση όλων των κομμάτων – να κλείσει η χώρα, ανεξαρτήτως οικονομικού κόστους, προκειμένου να μειωθεί στο ελάχιστο δυνατόν ο κίνδυνος της απώλειας ανθρώπινων ζωών. Στην πρώτη φάση αντιμετώπισης της πανδημίας, η επιστήμη υπερίσχυσε των δοξασιών και της μικροπολιτικής και η κοινωνία ενώθηκε για ένα σκοπό. Τώρα χύσαμε την καρδάρα με το γάλα, για άλλη μια φορά, και γυρίσαμε πίσω στον Μάρτιο.

Η βασική αρχή για την υπέρβαση μιας κρίσης, πόσο μάλλον μιας παγκόσμιας πανδημίας, είναι η αποφυγή οποιουδήποτε ρίσκου εγκυμονεί τον κίνδυνο να τιναχτούν όλα στον αέρα.
Γιατί το μόνο δεδομένο τη στιγμή που η Ελλάδα άνοιγε τα σύνορά της στις διεθνείς τουριστικές αγορές ήταν ότι στις 20 Μαΐου 2020 καταγραφόταν ο μεγαλύτερος ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων του κορονοϊού SARS-CoV-2 σε όλο τον κόσμο. Επίσης, τα κρούσματα στη Βραζιλία, το Μεξικό και τη Χιλή, παρότι ο καιρός ήταν ζεστός, συνεχώς αυξάνονταν. Επομένως, όταν άνοιξε η χώρα στις τουριστικές αγορές, όλα ήταν γνωστά.
Λίγες ημέρες, μάλιστα, μετά το πανηγυρικό άνοιγμα των αεροδρομίων σε τουρίστες με χειρότερα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, το περιοδικό Economist προειδοποιούσε ότι «στις 28 Ιουνίου, ο ημερήσιος απολογισμός έφτασε τα 190.000. Αυτή την ημέρα, κάθε 90 λεπτά καταγράφονταν τα κρούσματα που μετρήθηκαν συνολικά την 1η Φεβρουαρίου. Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν προσβληθεί μέχρι σήμερα από τον κορωνοϊό. Περίπου κάθε περιοχή του πλανήτη έχει κρούσματα…Τα χειρότερα όμως έρχονται. Βασιζόμενη σε ερευνητικά δεδομένα από 84 χώρες, μια ομάδα στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για κάθε δηλωμένο κρούσμα 
 υπάρχουν 12 που δεν καταγράφονται και πως σε κάθε δυο θανάτους από κορωνοϊό αντιστοιχεί ένας θάνατος που λαθεμένα αποδίδεται σε άλλα αίτια…Οι ερευνητές από τη Μασαχουσέτη αναφέρουν ότι “χωρίς κάποια ιατρική πρόοδο, ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων θα ανέλθει στα 200 με 600 εκατομμύρια μέχρι την άνοιξη του 2021. Σε αυτό το σημείο, θα έχουν πεθάνει 1,4 με 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι”.»
Συνεπώς, ήταν βέβαιο ότι ένα γενικευμένο άνοιγμα των συνόρων με την εφαρμογή μιας στρατηγικής μαζικών πωλήσεων προς όλα τα κοινά για όλους μαζί τους προορισμούς θα ήταν μαθηματικά καταστροφική.
Το ζητούμενο επομένως, ήταν να βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική οικονομία θα αξιοποιούσε την ανταγωνιστική της θέση, χωρίς να διακινδυνεύσει να χαθούν όλα όσα κατακτήθηκαν με τεράστιο κόστος για κάθε Έλληνα πολίτη κατά τη διάρκεια του lockdown.

Η επανέναρξη της τουριστικής βιομηχανίας και το άνοιγμα των συνόρων στον τουρισμό, τη στιγμή που η αύξηση των κρουσμάτων κατέγραφε κάθε μέρα ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ, δεν θα έπρεπε να είναι μία ισοπεδωτική απόφαση για όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Όφειλε να προσαρμοσθεί στις διαθέσιμες υποδομές και τις ανάγκες κάθε τόπου.
Πρώτα από όλα, έπρεπε να διασφαλιστεί η ζωή των ανθρώπων και η λειτουργία της οικονομίας χωρίς επιπλέον περιορισμούς στα μεγάλα αστικά και παραγωγικά κέντρα της χώρας, στα οποία κατοικεί το 70% του πληθυσμού της χώρας, δεδομένου ότι η οικονομία δεν είναι σε θέση να αντέξει ένα ενδεχόμενο νέο lockdown.
Ο εξωτερικός τουρισμός στις μεγάλες πόλεις θα έπρεπε να αφεθεί για μία επόμενη φάση, όταν όλα τα δεδομένα θα ήταν ελεγχόμενα. Σε κάθε περίπτωση, μόνο σε επισκέπτες από μία χώρα για κάθε πόλη, από χώρες με παρόμοια με την Ελλάδα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, χωρίς τη δυνατότητα μετακίνησης σε άλλους προορισμούς και υποχρεωτικό τεστ για όλους.

Σε δεύτερο επίπεδο, ήταν αναγκαίο να διασφαλιστεί η οικονομία του εσωτερικού τουρισμού. Τα μικρότερα νησιά που δεν έχουν διεθνή αεροδρόμια και τα χωριά που δεν διαθέτουν τις στοιχειώδεις υποδομές ενός συστήματος υγείας, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους ανήκει σε ομάδες υψηλού κινδύνου, έπρεπε να προστατευθούν για τις διακοπές των Ελλήνων, ώστε να μην συνωστίζονται και στις πόλεις.
Έχοντας πρώτα εξασφαλίσει τα νώτα μας, με σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή, η τρίτη κατά σειρά προτεραιότητα ήταν η αξιοποίηση της μοναδικής θέσης στην οποία βρισκόταν η Ελλάδα σε σχέση με τις ανταγωνιστικές χώρες της τουριστικής βιομηχανίας.
Η συγκυρία ήταν μοναδική. Πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας είχε κλειστεί, πρώτη φορά στην ιστορία για τόσο μεγάλο χρονικά διάστημα, με περιοριστικούς όρους στο σπίτι του. Κάθε δυνητικός μας πελάτης θα έδινε τα πάντα σε οποιαδήποτε τιμή για ένα ταξίδι στη χώρα του επίγειου παραδείσου την εποχή της παγκόσμιας πανδημίας, με μία μόνο προϋπόθεση: τη διασφάλιση ότι οι συνθήκες των διακοπών του δεν θα επιβάρυναν την επιδημιολογική του κατάσταση σε σχέση με την εναλλακτική επιλογή να παραμείνει στη χώρα του.

To βέβαιο είναι ότι η παρελθούσα ασφάλεια δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να διασφαλίσει τις μελλοντικές πωλήσεις. Συνεπώς, δεν είχε πλέον καμία σημασία εάν η Ελλάδα ήταν ασφαλής πριν ανοίξουν τα σύνορα, αλλά μόνο εάν θα μπορούσε να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνει καθαρή από κρούσματα μετά τη λήξη των περιορισμών και την έλευση των τουριστών στην επικράτεια. Γιατί στην οικονομία εξαργυρώνονται οι συνθήκες του μέλλοντος και όχι του παρελθόντος.
Η επιδημιολογική κατάσταση της Ελλάδας πριν από το άνοιγμα της τουριστικής οικονομίας ήταν αναγκαία προϋπόθεση για την επιτυχία του εγχειρήματος. Δεν ήταν, όμως, σε καμία περίπτωση επαρκής.
Το δεδομένο αυτό, προσέφερε στην Ελλάδα ένα ακόμα, μεγαλύτερο, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Γιατί η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που είχε τους φυσικούς πόρους να το αξιοποιήσει. Το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, που τη διαφοροποιεί από οποιαδήποτε άλλη χώρα, είναι ότι διαθέτει πολλά νησιά με αεροδρόμια.
Τα αεροδρόμια των δεκαπέντε μεγαλύτερων αυτών νησιών δέχονται 15 εκατομμύρια περίπου επισκέπτες. Συνεπώς, οι πρώτοι προορισμοί που θα έπρεπε να δέχονται εξωτερικό τουρισμό, με πρωτόκολλα και μόνο από χώρες με παρόμοια επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, είναι τα
 μεγάλα νησιά που διαθέτουν αεροδρόμια. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι με αυτό το σχέδιο ο εντοπισμός των κρουσμάτων θα ήταν πολύ ευκολότερος και άμεσος, η εξάπλωση του ιού πολύ δυσκολότερη και ο ενδεχόμενος κίνδυνος μιας καραντίνας περιορισμένος.
Επίσης, η εμπορική στρατηγική για την προώθηση της Ελληνικής τουριστικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της σημαντικότερης υγειονομικής κρίσης που έζησε ο πλανήτης τις τελευταίες δεκαετίες δεν θα έπρεπε να έχει κανένα κενό ασφαλείας. Κάθε προορισμός θα έπρεπε να προωθηθεί στοχευμένα, σε διαφορετικά κοινά. Όχι μαζικά, όλοι με όλους. Με βάση τη στρατηγική που εκπονήθηκε το έτος 2012 για την έξοδο του τουρισμού από τις συνθήκες της οικονομικής κρίσης (Greece – a world of Destinations), με αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των εσόδων της τουριστικής οικονομίας. Το ίδιο ακριβώς μοντέλο, που είχε ήδη εκπονηθεί, θα έπρεπε να προσαρμοσθεί στη σημερινή πραγματικότητα και να διευρυνθεί στην εμπορική εφαρμογή του. Χωρίς καν επιπλέον κόστος.
Το μεγάλο στοίχημα της φετινής τουριστικής περιόδου ήταν η προσφορά αληθινά ασφαλών εμπειριών σε ασφαλείς προορισμούς. Το καθοριστικό στοιχείο για την επιτυχία του προγράμματος ήταν η διασφάλιση του αισθήματος ασφάλειας των καταναλωτών, Ελλήνων και ξένων. Αυτό μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με τον σχεδιασμό και την προώθηση συγκεκριμένων προορισμών προς στοχευμένα κοινά με παρόμοια επιδημιολογικά 
 χαρακτηριστικά. Αυτό μπορούσε να το προσφέρει μόνο η Ελλάδα.
Το παράδειγμα της Αυστριακής αγοράς είναι χαρακτηριστικό. Από τα 5 εκατομμύρια που ταξιδεύουν για διακοπές, στην Ελλάδα έρχονται 500 χιλιάδες. Δεδομένου όμως ότι οι ανταγωνιστικοί με την Ελλάδα προορισμοί είχαν σοβαρά προβλήματα, ο αριθμός των Αυστριακών επισκεπτών μπορούσε να πολλαπλασιαστεί. Αρκεί να διασφαλίζονταν οι συνθήκες που θα τους επέτρεπαν να νιώσουν ασφαλείς, τόσο όσο στην πατρίδα τους. Δεδομένης της συναισθηματικής σχέσης τους με την Κέρκυρα, θα μπορούσε το συγκεκριμένο νησί μαζί με τους Παξούς και τους Αντίπαξους να υποδεχτεί μόνο Αυστριακούς τουρίστες. Με αυτό το δεδομένο, το πρόγραμμα προβολής θα εστιαζόταν μόνο στην Αυστρία και στη Γερμανική γλώσσα, θα ήταν πολύ πιο οικονομικό, στοχευμένο και μετρήσιμο.
Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί η Μύκονος. Τα έσοδα του νησιού αναμένεται να μειωθούν δραματικά, χωρίς κανένα λόγο. Το νησί των ανέμων θα μπορούσε ακόμα και να πολλαπλασιάσει τα έσοδά του εάν είχε προσφερθεί και προβληθεί επιλεκτικά σε χώρες μόνο από την Αραβική αγορά και στην Αραβική γλώσσα.

Τα 20 εκατομμύρια που σπαταλήθηκαν στα εγχώρια ΜΜΕ, έπρεπε να διαφυλαχτούν και να επενδυθούν στην στοχευμένη προώθηση των ελληνικών τουριστικών προορισμών, σε διαφορετικές χώρες, γλώσσες και μηνύματα για τη μεγιστοποίηση της ανταποδοτικότητάς τους.
Παράλληλα, προσφερόταν η δυνατότητα για την ευρύτερη μετεξέλιξη του μοντέλου λειτουργίας της ελληνικής τουριστικής οικονομίας, την απεξάρτηση από τους tour operators, τη βελτίωση των ποιοτικών παραμέτρων του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, τη διεύρυνση της χρονικής διάρκειας της τουριστικής περιόδου και την αξιοποίηση του κλάδου για τη υπέρβαση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εθνική οικονομία.
Δυστυχώς, μόνο αυτό δεν έγινε.
 https://kourdistoportocali.com