ΔΙΧΟΣΤΑΣΙΑ, ΥΒΡΙΣ, ΑΤΗ, ΝΕΜΕΣΙΣ και ΤΙΣΙΣ του Μιχάλη Σωτηρίου

Η λέξη διχοστασία (στα αγγλικά dissension) δεν είναι πολύ γνωστή: είναι αρχαιοελληνική στην προέλευση, απο τη

λέξη δίχα και το ρήμα ίστημι. Σημαίνει, όπως είναι φανερό, τίς καταστάσεις και συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται απο διχόνοια, διαφωνία, διχογνωμία, διλημματική αμφιβολία. Η αρχαιοελληνική λέξη Ύβρις ,αντίθετα, είναι πολύ γνωστή. Περιγράφει μιά λαθεμένη συμπεριφορά ατομική και ομαδική, πολλή αλαζονική, αυθάδη, βίαια, με αγνόηση και παραβίαση των κοινωνικών κανόνων, της ισορροπίας, του μέτρου. Η διχοστασία μπορεί να αποτελεί το εύφορο έδαφος για να αναπτυχθεί η Ύβρις . Και, όπως έγραψε και ο Αισχύλος στούς Πέρσες του, Ύβρις γάρ εξανθούσ' εκάρπωσεν στάχυν άτης.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τούς προγόνους μας μία Ύβρις προκαλούσε την οργή των θεών που θόλωναν περισσότερο το μυαλό του υβριστή. Έτσι,μοιραία, αυτός οδηγούνταν στο να διαπράξει μεγαλύτερες Ύβρεις. Τότε οι θεοί,ακόμα περισσότερο οργισμένοι παρενέβαιναν και με την Νέμεσιν τιμωρούσαν τον υβριστή οδηγώντας τον στην Τίσιν, δηλαδή στην συντριβή, στην καταστροφή.

Ο λαός μας , στη μέχρι τώρα ιστορία του, έχει πάμπολλες φορές βιώσει Ανόδους και ιδιαίτερα Πτώσεις γιατί ηγεσίες και λαός αρνούνταν να δούν τίς Διχοστασίες, την Ύβριν ώστε να αποφεύγονται η Άτη, η Νέμεσις και, πολύ περισσότερο, η Τίσις. Αλλά, δυστυχώς, όταν επέρχεται η Τίσις όλοι αποποιούμαστε τίς συνευθύνες και σπεύδουμε να υιοθετήσουμε τον ασφαλή ρόλο των εκ των υστέρων προφητών.

Η σύγχρονή μας Τίσις άρχισε με την οικονομική συντριβή, που ερχόταν σταδιακά εδώ και δεκαετίες και κορυφώθηκε στα τελευταία χρόνια , τα οποία ο μελλοντικός ιστορικός μπορεί να ονομάσει Εποχή των Αλλεπάλληλων Μνημονίων.

Μπορεί , μέχρι τώρα, να βιώσαμε την τραγική οικονομική Πτώση αλλά, εξαιτίας της συνεχιζόμενης διχοστασίας, δέν έρχεται μόνο αυτή: ακολουθείται απο την Πτώση των Τειχών, δηλαδή της εδαφικής κυριαρχίας. Θυμηθείτε το παράδειγμα της καταστροφής της Κλασσικής Ελλάδας απο τίς εκατέρωθεν Διχοστασίες και Ύβρεις της Αθήνας και της Σπάρτης (Πελοποννησιακός Πόλεμος), τίς έριδες και πολέμους των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

¨Η τίς εσωτερικές Διχοστασίες των Βυζαντινών ηγετών και λαού που οδήγησαν την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία να σμικρυνθεί στο μέγεθος μιάς Πόλης . Που ,ηρωϊκά μέν, χάθηκε παρά τον έντιμο αγώνα του τελευταίου Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Αλλά η Πτώση είχε αρχίσει σταδιακά,με την καταστροφή που επέφεραν οι Σταυροφορίες των ομοδόξων Δυτικών. Και τίς σπατάλες , ανταγωνισμούς, αλληλοκατηγόριες, άστοχες συμμαχίες των Βυζαντινών παραχωρούσαν λιμάνια στη Μεσόγειο και ηπειρωτικά εδάφη της Αυτοκρατορίας. Χαρακτηριστικός ο στίχος του Ελύτη για τον Κωνσταντίνο: '...Νέος ακόμα είχε δεί στούς ώμους των μεγάλων τα χρυσά να λάμπουν και να φεύγουν'.

Εδώ θα ήθελα να αναφερθώ σ'ένα σχετικά γνωστό περιστατικό αλαζονείας και Ύβρεως αυλικών του Βυζαντίου, μόλις λίγους μήνες πρίν την Άλωση. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος Δραγάτσης όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της Πόλης συνάντησε μεγάλη οικονομική δυσχέρεια. Ο Μωάμεθ έγινε πολύ νεαρός Σουλτάνος. Στην αρχή κράτησε τη φιλική σχέση με το Βυζάντιο, άν και προετοιμαζόταν για την κατάκτηση της Πόλης. Άλλωστε, διατήρησε την πληρωμή ενός μεγάλου ποσού απο τούς φόρους των κατοίκων της περιοχής γύρω απο το Στρυμώνα(αφού οι Σέρρες είχαν γίνει οθωμανικές αρκετά πρίν ) για να κρατούν υπο περιορισμό στην Πόλη τον Ορχάν συγγενή του Μωάμεθ και διεκδικητή του θρόνου. Και τότε οι άφρονες αυλικοί ζήτησαν μεγάλη αύξηση απο τον Μωάμεθ. Έτσι ,βρήκε την αφορμή να προχωρήσει στην Άλωση. Η Τίσις έγινε πραγματικότητα.

Αλλά μήπως η Ευρώπη , η διηυρημένη βιαστικά για πολιτικοστρατιωτικούς λόγους παρότι δέν έχει τα οικονομικά προβλήματα της χώρας μας ευημερεί; Νοιώθει ασφαλής; Κάθε άλλο,κι αυτό φάνηκε με την κάκιστη διαχείρηση των προσφύγων της Μέσης Ανατολής και ιδιαίτερα της Συρίας. Α πο την αλαζονεία στην φοβική συμπεριφορά. Τα εθνικιστικά αντανακλαστικά και ο φόβος ανάμιξης με την αραβική προσφυγιά ξανάφεραν τα ΤΕΙΧΗ, συρμάτινα πρός το παρόν:

Αφού συμβαίνουν αυτά στίς μέρες μας στη χώρα μας με τα σύνθετα και όχι μόνο οικονομικά,

προβλήματα. Και πέρα απο το αρχικό σόκ, τούς θυμούς και τίς απογοητεύσεις, ίσως η χώρα μας έχει μια μοναδική ευκαιρία. Να ζητήσει χρηματοδότηση όχι μόνον για επισιτιστικούς λόγους των προσφύγων αλλά και για δημιουργία οργανωμένων καλλιεργειών αγροτικών προϊόντων και επιδότηση θέσεων εργασίας στίς αγροτικές, βιοτεχνικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Το οικονομικό άλμα μπροστά μπορεί, δηλαδή, να γίνει και με τους πρόσφυγες. Άλλωστε οι πρόσφυγες της Μικρασίας έδωσαν ζωή στη μακεδονική γή, Σμυρνιοί κυρίως έφεραν την βιομηχανική ανάπτυξη στο λεκανοπέδιο της Αττικής.

Οι μετανάστες έκαναν το οικονομικό θαύμα στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο,Σουηδία) αλλά και στο ασφαλιστικό των χωρών αυτών. Και η οικονομική ανάπτυξη θα μειώσει την εγχώρια ανεργία σε τομείς της επιχειρηματικότητας,ατομικής και βιομηχανικής. Έτσι,ένα σοβαρό πρόβλημα μπορεί να μετατραπεί σε βοηθητική λύση της οικονομικής μας κρίσης.